Η κατάρρευση δύο τραπεζών ήταν η αφορμή για μια πολιτική περικοπών υποστηριζόμενη από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με τις ευλογίες των Πορτογάλων σοσιαλδημοκρατών.
Οι πολιτικές ομιλίες σχετικά με την κρίση είναι παρούσες στο καθημερινό πολιτικό προσκήνιο της Πορτογαλίας από την αρχή της δεκαετίας. Η εκλογική στρατηγική των κομμάτων με κυβερνητικές ευθύνες στις τελευταίες εκλογές διακρίθηκε από τις μεταξύ τους αλληλοκατηγορίες σχετικά με το ποιός είναι ο υπεύθυνος για την ολέθρια κατάσταση της δημόσιας οικονομίας. Η επέκταση του κράτους –επιχείρημα αποδεκτό από τις βασικές παρατάξεις της κυβέρνησης: Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και Σοσιαλιστικό Κόμμα- κατονομάστηκε ως η άλλη «υπεύθυνος» της σταδιακής διάβρωσης της φαινομενικής ευημερίας – έτσι οι εργαζόμενοι στο δημόσιο κατηγορήθηκαν ως ένοχοι από την κοινωνία και από οργανώσεις για την ανεξέλεγκτη και χωρίς λογική κρατική επέκταση.
Έτσι, πολλά από τα μέτρα λιτότητας των τελευταίων 7 χρόνων ζημιώσανε άμεσα ή έμμεσα τους υπαλλήλους ακόμη και αν συνοδεύτηκαν από κάποια αύξηση των φόρων κατανάλωσης. Η οικονομική ανισορροπία της πορτογαλικής κοινωνίας έρχεται σε αντίθεση με την προστασία που παρέχεται σε τράπεζες και μεγάλους ομίλους εταιρειών. Περίπου το 20% του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας και ο δείκτης ανεργίας κυμαίνεται γύρω στο 11%. Αν και η τραπεζική κρίση έχει στοιχίσει δύο θύματα, αυτά τα θύματα-οικονομικά ιδρύματα είχαν διαφορετικούς προορισμούς.
Σαν ντόμινο
Η Ιδιωτική Τράπεζα της Πορτογαλίας, μία τράπεζα πολύ δραστήρια σχετικά με παρακινδυνευμένες επιχειρηματικές κινήσεις, δεν κατάφερε να αντέξει τον αντίκτυπο που δημιουργήθηκε όταν έσκασε η κερδοσκοπική φούσκα και κατέρρευσε οριστικά. Η Πορτογαλική Τράπεζα Διαπραγματεύσεων ,είχε παρόμοια τύχη. Η διεφθαρμένη και μπλεγμένη σε απάτες διοίκηση (υπάρχουν νομικές διαδικασίες εναντίον κάποιων πρώην διοικούντων) προκάλεσε ,σε σύμπνοια με την τραπεζική κρίση, την κατάρρευση και την συνεπακόλουθη εθνικοποίηση της τράπεζας. Το αστρονομικό χρέος της εθνικοποιημένης τράπεζας δημιούργησε μια τεράστια αύξηση στο δημόσιο έλλειμμα της προεδρικής δημοκρατίας της Πορτογαλίας. Τον τελευταίο χρόνο ,το Κράτος έχει δώσει πάνω από 4.500 εκατομμύρια ευρώ στην Πορτογαλική Τράπεζα Διαπραγματεύσεων που σύμφωνα με τις προβλέψεις της Τράπεζας της Πορτογαλίας θα πρέπει να κλείσει λόγω έλλειψης ενδιαφερομένων στην εκ νέου ιδιωτικοποίησή της. Έτσι ,το χρόνιο έλλειμμα της δημόσιας οικονομίας και των κερδοσκοπικών κεφαλαίων, υποβοηθούμενο από τα ΜΜΕ , παρουσίασε νέα μικρή μείωση στους δείκτες βαθμολόγησης από ορισμένους οργανισμούς αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας.
Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν μέτρα λιτότητας-άυξηση των φόρων κατανάλωσης και περικοπές σε κοινωνικές παροχές. Όμως οι αγορές δεν ικανοποιήθηκαν. Ενώ η αξιολόγηση έφθινε ,οι τόκοι για το χρέος αυξήθηκαν. Όταν έφτασε ο Οκτώβριος η κυβέρνηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος έπρεπε να παρουσιάσει έναν προϋπολογισμό για το 2011 και μετά από κάποιες διαφωνίες ,τα δύο μεγάλα κόμματα (Σοσιαλιστικό Κόμμα και Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα) κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με το πώς θα απαντήσουν στις προκλήσεις της εθνικής και της διεθνούς κρίσης.
Ο δρόμος που πάρθηκε ήταν ο ίδιος με πριν, αλλά τώρα με μέτρα ακόμη πιο αυστηρά και σοβαρά για τους εργαζόμενους και για την μεσαία τάξη. Κάποια από τα μέτρα ήταν η μείωση των κοινωνικών παροχών, οι περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων (5-10%), η αύξηση των φόρων κατανάλωσης, η αναστολή των δημοσίων επενδύσεων και η μείωση των μεταβιβάσεων προς τους δήμους. Μετά την «γνωριμία» με τα δημοσιονομικά μέτρα, τα δύο μεγαλύτερα κεντρικά συνδικάτα (CGT και UGT) αποφάσισαν να συγκαλέσουν μια κοινή γενική απεργία, την πρώτη από το 1988. Η απεργία είχε μία μακρά περίοδο προετοιμασίας και με το που έφτασε η 24η Νοεμβρίου οι εργαζόμενοι έδωσαν μια διαφορετική απάντηση. Οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα ενώθηκαν σε μαζική διαμαρτυρία, με ποσοστά συμμετοχής γύρω στο 80% (σύμφωνα με τα συνδικάτα), ενώ η συμμετοχή των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας ήταν μικρότερη.
Τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν από τα κεντρικά συνδικάτα ,κάνουν λόγο για μια εθνική συμμετοχή 3 εκατομμυρίων εργαζομένων από τους 5 εκατομμύρια που είναι προσεγγιστικά ο ενεργός πληθυσμός τους. Η απεργία ήταν περισσότερο προληπτική παρά διεκδικητική και μέχρι στιγμής δεν μπορούμε να μιλάμε για επιτυχίες ή αποτυχίες ,μιας και δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί ο προϋπολογισμός του 2011 και πώς θα δράσουν οι κερδοσκόποι σχετικά με το δημόσιο χρέος της Πορτογαλίας. Αλλά οι προοπτικές δεν είναι καλές ,η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ πρότειναν αλλαγές στις εργασιακές δομές και η πιθανότητα μιας παρέμβασης του ΔΝΤ είναι πιο πιθανή από ποτέ. Από την πλευρά τους, αντικαπιταλιστικοί φορείς κάλεσαν τη μέρα της απεργίας μια διαδήλωση που συγκέντρωσε πάνω από 1000 άτομα-εν μέρει χάρη στο ίντερνετ, μοναδικό χώρο αμφισβήτησης των μέτρων και παρουσίασης διαφορετικών οικονομικών αναλύσεων.
http://www.alasbarricadas.org/
To κείμενο στα ισπανικά.