O αγώνας του λαού της Λιβύης, που αποτελεί μέρος του κύματος λαϊκών εξεγέρσεων που εξαπλώνονται σαν τη φωτιά σε όλο τον αραβικό κόσμο, αποκτά ένα χαρακτήρα πραγματικά δραματικό, με το λαό να συνεχίζει τον αγώνα του ενάντια σε ένα καθεστώς αποφασισμένο να παραμείνει στην εξουσία με όλα τα μέσα. Ο Καντάφι, παρά το παρελθόν του ως ένας πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ, έχει γίνει βασικός σύμμαχος τους στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, γεγονός που αποδεικνύεται από την αδέξια και καθυστερημένη αντίδραση των ΗΠΑ στα γεγονότα στη Λιβύη, καθώς και η εξίσου καθυστερημένη διακοπή του σημαντικού εμπορίου όπλων της ΕΕ με το καθεστώς της Λιβύης. Ενώ οι ΗΠΑ και οι δυτικές δυνάμεις φαίνεται να ξαναανακαλύπτουν, για τα μάτια του κόσμου, ότι, τελικά, στην πραγματικότητα δεν τους άρεσε ο Καντάφι (μετά από μια δεκαετία φιλικών σχέσεων μαζί του), έχει αρχίσει να γίνεται λόγος για μια πιθανή επέμβαση και τα αεροπλανοφόρα των ΗΠΑ έχουν προσεγγίσει τις ακτές της Λιβύης. Τα αποτελέσματα που θα μπορούσε να έχει μια τέτοια περιπέτεια, θα ήταν τουλάχιστον τρομακτικά. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στη Δύση διερευνούν τρόπους για να εξασφαλίσουν ότι αυτή η εξέγερση, τόσο στη Λιβύη και στον υπόλοιπο αραβικό κόσμο, δεν θα διευθετηθεί με έναν επαναστατικό τρόπο, και ότι τα οικονομικά και στρατηγικά τους συμφέροντα θα εξυπηρετηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε μια μετα-Καντάφι εποχή. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει εκεί, είχαμε μια συζήτηση με το φίλο και σύντροφο μας, τον αναρχικό από την Συρία Μάζεν Καμαλμάζ, ο οποίος εργάζεται για το επαναστατικό μπλογκ www.ahewar.org.
Xοσέ Αντόνιο Γκουτιέρρες,
3 Μαρτίου 2011
–Τι συμβαίνει πραγματικά στη Λιβύη και στον αραβικό κόσμο;
Είναι μια επανάσταση. Μετά από 42 χρόνια διακυβέρνησης από το καθεστώς Καντάφι, οι μάζες βγήκαν στους δρόμους. Το άσχημο είναι ότι λόγω της βίαιης καταστολή του καθεστώτος, αυτή η επανάσταση μπόρεσε να έχει επιτυχία μόνο στο ανατολικό τμήμα της χώρας, στο οποίο ζουν διάφορες φυλές και από την Κεντρική και τη Δυτική Λιβύη. Σύντομα οι δυνάμεις του καθεστώτος συνήλθαν από την έκπληξη και συνέτριψαν την εξέγερση στην πρωτεύουσα Τρίπολη και αλλού στη Λιβύη, κάνοντας χρήση μιας εξαιρετικά ωμής βίας. Οι μάζες προσπάθησαν να βγουν στους δρόμους και πάλι την Παρασκευή, η οποία ήταν μια μέρα οργισμένων διαμαρτυριών σε πολλές αραβικές χώρες, αλλά δεν κατόρθωσαν να υπερκεράσουν τις δυνάμεις του καθεστώτος. Τώρα υπάρχει μια ένα status quo μεταξύ δύο εξουσιών, αυτή του λαού και αυτή του καθεστώτος, αν και οι δύο προσπαθούν και πάλι να αξιοποιήσουν την κατάσταση προς όφελός τους.
Εκτός από τις διαδηλώσεις στη Λιβύη, και η Υεμένη φλέγεται εδώ και εβδομάδες. Στη χώρα αυτή υπάρχουν διάφορες φυλές και σεχταριστικές μειονότητες, εκτός από τη σύγκρουση μεταξύ ενός κυρίαρχου Βορρά και ενός περιθωριοποιημένου Νότου που ζητά αυτονομία. Οι φοιτητές και οι μαθητές γυμνασίου έχουν επιτύχει, χάρη στην πλήρη αφοσίωση τους στην ελευθερία και την προθυμία τους να θυσιαστούν για τον σκοπό αυτό, να αποτελέσουν σε ένα παράγοντα σύγκλισης για όλες τις φατρίες του έθνους, γύρω από το στόχο της ανατροπής της δικτατορίας.
Η περασμένη Παρασκευή ήταν πολύ θερμή και στο Ιράκ, όπου χιλιάδες Ιρακινοί νέοι, τόσο Σουνίτες όσο και Σιίτες- που είχαν φτάσει πριν από λίγα χρόνια στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου- βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της διεφθαρμένης φιλοαμερικανικής κυβέρνησης. Η αστυνομία χρησιμοποίησε τα ίδια μέτρα καταστολής όπως και σε άλλες χώρες, πράγμα που προκάλεσε το θάνατο μερικών από τους διαδηλωτές.
Επίσης, το Σουλτανάτο του Ομάν, μόλις προσχώρησε στην ομάδα των εξεγερμένων χωρών. Οι νέοι εκεί βγήκαν στους δρόμους για να φωνάξουν, όπως και αλλού, για δουλειά, περισσότερες ελευθερίες και αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής.
– Υπάρχουν ακόμα κάποιοι που βλέπουν τον Καντάφι σαν σοσιαλιστή και αντι-ιμπεριαλιστή …είναι αλήθεια αυτό;
Αυτό είναι ένας πολύ παραπλανητικός και απατηλός μύθος, που δημιουργήθηκε από την εξουσιαστική (αυταρχική) αριστερά του παρελθόντος και που εξακολουθεί να υπάρχει. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην αναγέννηση της εξουσιαστικής αριστεράς από φιγούρες όπως ο Τσάβες.
Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι σχέσεις του καθεστώτος Καντάφι με τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις έχουν βελτιωθεί σημαντικά από το 2003, αφότου ο Λίβυος δικτάτορας εγκατέλειψε το πυρηνικό του πρόγραμμα. Στη συνέχεια, η πρώην Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κοντολίζα Ράις, ανακοίνωσε μία σειρά βημάτων, ως ένα μοντέλο για την αποκατάσταση των ομαλών σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και των χωρών του Τρίτου Κόσμου, ακόμη και αυτών που οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει ως «εγκληματικά καθεστώτα». Αυτό άνοιξε το δρόμο στους Μπερλουσκόνι, Μπλερ και Σαρκοζί για να επισκεφθούν τη Λιβύη και να υπογράψουν συμβόλαια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων με δυτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων και συμβολαίων πώλησης όπλων. Έτσι, ο Καντάφι εμφανίστηκε ακόμη και στην Σύσκεψη G8 όπου συζήτησε με τον Ομπάμα. Όπως και με τον Μπεν Αλί και τον Μουμπάρακ, οι μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις, απλά αγνόησαν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που το καθεστώς Καντάφι διέπραξε εναντίον του λαού του. Ακόμα και όταν ο Καντάφι δήλωνε πριν από πολύ καιρό ότι ήταν αντι-ιμπεριαλιστής, αυτά δεν ήταν τίποτα περισσότερο από λόγια που χρησιμοποιούσε ενόσω συμμετείχε, ως εξουσιαστής που είναι, σε τρομοκρατικές πράξεις, οι οποίες δεν έγιναν βέβαια για να υποστηρίξουν τους ελευθεριακούς στόχους των θυμάτων του ιμπεριαλισμού.
Θα πρέπει να διακρίνουμε ανάμεσα στο να είναι κάποιος αντι-αμερικανός και αντι-καπιταλιστής και στο να είναι ένας γνήσιος σοσιαλιστής, δεδομένου ότι δεν είναι λίγοι οι αντι-αμερικανοί που είναι τόσο εξουσιαστές και καταπιεστές, όπως το παγκόσμιο σύστημα του παγκόσμιου καθεστωτικού φασισμού ή τα φιλο-αμερικανικά καθεστώτα. Ας μην ξεχνάμε τον σταλινισμό. Ο ίδιος ο Καντάφι ήρθε στην εξουσία, όταν ο αραβικός εθνικισμός βρισκόταν στο απόγειό του, και ο οποίος ήταν αντι-ιμπεριαλιστής μόνο στα λόγια, ενώ οδήγησε τις αραβικές χώρες από ήττα σε ήττα σε όλες τις συγκρούσεις τους με τον ιμπεριαλισμό και τον πιο σημαντικό ντόπιο πράκτορά του, το Ισραήλ . Η τελευταία από αυτές τις ήττες ήταν στο Ιράκ το 2003. Μετά την ήττα της Αιγύπτου, της Συρίας και της Ιορδανίας από το Ισραήλ, το 1967, πολλοί αριστεροί κατέληξαν τελικά στο συμπέρασμα ότι η εκμεταλλευτική και καταπιεστική φύση αυτών των καθεστώτων ήταν υπεύθυνες γι’ αυτήν την ήττα. Το επόμενο έτος, Αιγύπτιοι νέοι και φοιτητές ξεκίνησαν τις διαμαρτυρίες ενάντια στο καθεστώς του Νάσερ, διαμαρτυρίες οι οποίες είχαν ελευθεριακό χαρακτήρα. Το γεγονός είναι ότι η Αίγυπτος υπό τον Νάσερ, το Ιράκ υπό τον Σαντάμ ή τη Συρία υπό τον Άσσαντ, είναι όλα απλά παραδείγματα ενός γραφειοκρατικού κρατικού καπιταλισμού, δηλαδή, καθεστώτα που καταπιέζουν και εκμεταλλεύονται τον ίδιο τους το λαό.
– Ποιος ήταν ρόλος των ΗΠΑ στην κρίση; Είναι γνωστό ότι Καντάφι έχει καλές σχέσεις μαζί τους εδώ και αρκετό καιρό…
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και οι δύο υπερδυνάμεις καταστολής, οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ, έπαιξαν ένα διπλό παιχνίδι: από τη μία πλευρά, καταπίεζαν τους λαούς στη δική τους σφαίρα επιρροής τους και από την άλλη «υποστήριζαν» τους απελευθερωτικούς αγώνες στη σφαίρα επιρροής του αντιπάλου. Έτσι, η Σοβιετική Ένωση υποστήριξε τον αγώνα του Βιετνάμ λαού κατά της εισβολής των ΗΠΑ και την Κουβανέζικη Επανάσταση, καθώς και άλλες εξεγέρσεις στη Νότια Αμερική και σε άλλες περιοχές που ήταν υπό φιλοαμερικανικά δικτατορικά καθεστώτα. Από την άλλη, οι ΗΠΑ και το καπιταλιστικό μπλοκ υποστήριξαν το κύμα των εξεγέρσεων στην Ανατολική Ευρώπη, κλπ. Αυτό το υποκριτικό παιχνίδι παίζεται μέχρι σήμερα . Οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να υποστηρίξουν εξεγέρσεις στο Ιράν, για παράδειγμα, αλλά ποτέ στη Σαουδική Αραβία. Στο Ιράκ, η κυβέρνηση Μπους βοήθησε τον Σαντάμ επιστρέψει στην εξουσία μετά την ήττα του στον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου το 1991, σε μια εποχή που αντιμετώπιζε μια μαζική λαϊκή επανάσταση, και μόνο ένα μικρό μέρος του Ιράκ ήταν υπό την ηγεμονία του. Πρόθεσή τους ήταν να ανατρέψουν όποτε ήταν πιο εύκολο, και όταν θα το έκαναν δεν θα έθετε σε κίνδυνο την κυριαρχία τους στην περιοχή.
Τα πράγματα όμως αλλάζουν συνεχώς, μερικές φορές παρά τη θέληση των ΗΠΑ, όπως συνέβη στην Αίγυπτο και την Τυνησία. Παρ ‘όλες τις προσπάθειές τους να κρατήσουν τον Μπεν Αλί και τον Μουμπάρακ στην εξουσία, οι μάζες δημιούργησαν μια νέα πραγματικότητα, στην οποία οι ΗΠΑ προσπαθούν να προσαρμοστούν. Στη Λιβύη, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Οι ΗΠΑ είναι σαν ένα αρπακτικό, καθώς το καθεστώς Καντάφι είναι πλέον αδύναμο και μισητό από το λαό, και κυρίως, επειδή το έδαφος της Λιβύης είναι γεμάτο πετρέλαιο και φαίνεται να είναι ένας μεγάλος και εύκολος στόχος. Εκτός αυτού, αυτό θα μπορούσε να κάνει τις ΗΠΑ, τον κυριότερο υποστηρικτή των δικτατορικών καθεστώτων στην περιοχή μας, να φανεί σαν ένας αγωνιστής της ελευθερίας που απελευθερώνει ένα αδύναμο έθνος από τον αιμοσταγή δικτάτορα του, τον οποίο μέχρι πρόσφατα θεωρούσε σαν έναν καινούργιο φίλο. Το μειονέκτημα του αρπακτικού είναι ότι δεν είναι σε θέση να αντισταθεί στον πειρασμό μιας εύκολης λείας , παρά τις προηγούμενες οδυνηρές εμπειρίες του. Ένα πολύ σημαντικό πράγμα που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας όταν μιλάμε για αυτό το πιθανό σχέδιο των ΗΠΑ να επέμβουν, είναι ότι κανένας στη Λιβύη σήμερα, ούτε οι εξεγερμένες μάζες, ούτε καν η Λιβυκή αντιπολίτευση που βρίσκεται στη Δύση, είναι υπέρ μιας ξένης στρατιωτικής επέμβασης.
Βέβαια, αυτό θα ήταν ένα πλήγμα στον αγώνα ολόκληρου του Λιβυκού έθνος, ένα πραξικόπημα κατά του ανεξάρτητου αγώνα του για απελευθέρωση, και επίσης θα αποτελούσε μία απειλή για το μέλλον του. Οι Λίβυοι είναι στα όρια τους να ανατρέψουν το καθεστώς και να κερδίσουν την κατοχή του πετρελαίου και τη ζωή τους. Δεν νομίζω πως , τουλάχιστον οι περισσότεροι από αυτούς, είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν αυτό που έχουν κατακτήσει μέχρι τώρα σε αντάλλαγμα για μια εύκολη νίκη, η οποία δεν θα είναι δική τους.
– Ποια είναι η φύση της πολιτικο-στρατιωτικής κυβέρνησης που σχηματίστηκε σήμερα (27 Φεβρουαρίου) στη Βεγγάζη;
Ακόμα δεν υπάρχουν σαφείς κρατικοί θεσμοί στις απελευθερωμένες περιοχές. Υπάρχουν κάποιοι που προσπαθούν να εδραιώσουν την ηγετική τους θέση ως ελίτ, αλλά χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής.
Πρόσφατα, ο αμερικανικός και φιλοαμερικανικός αραβικός Τύπος άρχισε να μιλά για ένα προσωρινό (μεταβατικό) Συμβούλιο στη Βεγγάζη, το οποίο θα διευθύνεται από έναν πρώην υπουργό της κυβέρνησης Καντάφι. Το λέω απλά για να επισημάνω τη θέση τους υπέρ μιας ενδεχόμενης επέμβασης των ΗΠΑ . Εκτός από αυτό το επονομαζόμενο προσωρινο(μεταβατικό) Συμβούλιο, καμία άλλη δύναμη ή ομάδα στις απελευθερωμένες περιοχές, δέχεται ή καλεί για μία επέμβαση.
– Ποιος είναι ο ρόλος των Λαϊκών Επιτροπών της Λιβύης; Οι μάζες δημιουργούν τα ίδια τους τα μέσα για την άμεση δημοκρατία;
Στην πραγματικότητα, οι επιτροπές αυτές έχουν καταστεί αναπόσπαστο μέρος όλων των επαναστάσεων στον αραβικό κόσμο. Δέχομαι ότι αυτές είναι κάποια καλά παραδείγματα άμεσης δημοκρατίας. Όλες οι απελευθερωμένες περιοχές λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο πλέον, όπως συνέβη μετά την πτώση του καθεστώτος του Μπεν Αλί στην Τυνησία και αφότου ο Μουμπάρακ, για να εκφοβίσει τις επαναστατημένες μάζες διέταξε τις δυνάμεις ασφαλείας του να ανοίξουν το δρόμο στους κακοποιούς να λεηλατήσουν παντού. Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι να το κάνουμε αυτό τρόπο ζωής, και όχι απλώς ένα προσωρινό μέτρο, αυτό θα πρέπει να είναι το μήνυμά μας προς τις μάζες.
– Κάποιοι σήκωσαν τη σημαία της μοναρχίας…πιστεύεις ότι το φάντασμα της επιστροφής του παλαιού καθεστώτος των Idris είναι στον ορίζοντα;
Για να είμαι ειλικρινής, όλα μπορούν να συμβούν. Νομίζω ότι και οι ίδιοι οι εξεγερμένοι Λίβυοι δε γνωρίζουν ποιος ή πως θα κυβερνήσει τη χώρα αν καταφέρουν να ανατρέψουν τον Καντάφι. Πρέπει να βρεθούν οι ίδιοι το δικό τους τρόπο για να το κάνουν. Θαρρώ όμως ότι αυτό είναι δύσκολο να συμβεί, δεν θα υποταχτούν εύκολα σε ένα νέο καθεστώς. Έμαθαν τη δύναμή τους και αυτό δεν θα είναι εύκολο να το αφαιρέσει κάποιος ξανά.
– Ποιές είναι οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές γι’ αυτήν την εξέγερση;
Εξαρτάται. Ακόμα ο αγώνας κατά της δικτατορίας δεν έχει τελειώσει, δεν έχει κερδηθεί. Αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τις τεράστιες δυνατότητες που υπάρχουν. Η νίκη της επανάστασης θα επιφέρει μία σημαντική αλλαγή στην περιοχή. Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η Νέα Παγκόσμια Τάξη έχει κηρυχθεί και εφαρμόζεται εδώ για πρώτη φορά μετά την κρίση του Κόλπου το 1990-1991. Από τότε, η περιοχή αυτή έχει αντικαταστήσει τη Νότια Αμερική ως την πίσω αυλή της Ουάσιγκτον. Εκτός από αυτό που είδαμε στην Τυνησία ή την Αίγυπτο, οι αλλαγές θα είναι διαρκείς και βαθιές. Όπως πάντα, υπάρχουν δύο επιλογές: είτε να εγκαθιδρυθεί ένα νέο καθεστώς των ελίτ, είτε οι μάζες να οικοδομήσουν μια πραγματικά ελεύθερη κοινωνία, οργανωμένη κατά τα πρότυπα αυτών των λαϊκών επιτροπών που οι ίδιοι οι άνθρωποι δημιούργησαν στη θέρμη του αγώνα τους.
Το κείμενο στα αραβικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, καταλανικά.