Ισπανία: Τα λόγια ενός αναρχικού, παλιού καθηγητή του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης, στη συνέλευση της Puerta del Sol

19 Μαΐου 2011

Είστε η χαρά, η χαρά του απροσδόκητου, αυτού που δεν μπορεί να προβλεφθεί ούτε από τις Αρχές, ούτε από τις κυβερνήσεις, ούτε από τα κόμματα οποιουδήποτε χρώματος, του πραγματικά απροσδόκητου. Ούτε εσείς οι ίδιοι το πιστεύατε πριν λίγους μήνες ή εβδομάδες ότι θα μπορούσε να συμβεί. Παρ’ όλα αυτά έτσι είναι, η χαρά είναι το απροσδόκητο και δεν υπάρχει άλλη χαρά, δεν υπάρχει μέλλον, όπως θα εξηγήσω στην πορεία. Ωστόσο, θα πω κάτι που φαίνεται αντιφατικό. Το περίμενα αυτό πάνω από 40 χρόνια, 46 για την ακρίβεια. [ακούγονται χειροκροτήματα]

Τώρα θα σας πω το γιατί. Στη δεκαετία του ’60, όπως θα έχετε ακούσει οι νεότεροι, άρχισε να σηκώνεται σε όλο τον κόσμο ένα κύμα διαμαρτυρίας κυρίως από φοιτητές σε πανεπιστήμια και ανάλογους χώρους, στο Τόκιο, στην Καλιφόρνια και αλλού… Τον Φλεβάρη του ’65 αυτό το κύμα έφτασε στη Μαδρίτη. Παρασύρθηκα από αυτό με μεγάλη χαρά, όποιο κι αν ήταν το τίμημα. Όπως ξέρετε, το κύμα έπειτα συνεχίστηκε στη Γερμανία με τον Ρούντι Ντούτσκε τον «Κόκκινο» (Rudi Dutschke) και στο τέλος στη Γαλλία, όπου μάλλον σταδιακά έσβησε. Θα σας εξηγήσω πώς καταλαβαίνω ότι αυτό που έγινε το ’65 σχετίζεται με αυτό που γίνεται εδώ τώρα.

Ίσως κάποιοι από τους μεγαλύτερους εδώ, ή όχι και τόσο μεγάλους, ή ακόμα και οι γονείς των πιο μεγάλων από εσάς ήταν τότε φοιτητές στην πανεπιστημιούπολη της Μαδρίτης και τρέχαμε μαζί μπροστά από τους αστυνομικούς που τότε τους αποκαλούσαμε «οι γκρίζοι»… Εκείνα τα χρόνια στον «πρώτο» ή ανεπτυγμένο κόσμο ξεκίνησε να εγκαθιδρύεται ένα καθεστώς, ένα καθεστώς της εξουσίας που είναι ακριβώς το ίδιο από το οποίο τώρα υποφέρουμε όλοι μαζί… [ακούγεται μεγάλος θόρυβος] Σωπαίνω λίγο… [μια φωνή λέει: «Μη σωπαίνεις, συνέχισε!»] Ένα καθεστώς που είναι με λίγα λόγια η μορφή αυτή εξουσίας στην οποία το κράτος, η κυβέρνηση και η δημόσια διοίκηση είναι συνυφασμένα με το Κεφάλαιο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις οποιεσδήποτε οικονομικές επενδύσεις. Εξ ολοκλήρου συνυφασμένα. [χειροκροτήματα, φωνές].

Επομένως, πιο απλά μπορούμε να πούμε ότι είναι το Καθεστώς του Χρήματος, και γι’ αυτό πιστεύω ότι πολλοί από εσάς κατά βάθος ξεσηκώνεστε ενάντια σε αυτό κυρίως, και θέλετε να φωνάξετε και να πείτε το μοναδικό που ξέρει ο λαός, που είναι να πει ΟΧΙ! [δυνατά χειροκροτήματα, φωνές: «Αυτό είναι!»]

Αυτό που με ξεσήκωσε στα 39 μου, πριν από 46 χρόνια, είναι το ίδιο που τώρα φτάνει στο τέλμα του, στα γεράματά του, το καθεστώς του κράτους-Κεφαλαίου, του χρήματος. Όντως δείχνει σημάδια κόπωσης, όπως τα παραμύθια της μακροπρόθεσμης κρίσης, και πολλά άλλα που θα σας λένε, και τα νούμερα με τα οποία προσπαθούν καθημερινά να σας αποπροσανατολίσουν για να μην αισθάνεστε και να μην αντιλαμβάνεστε αυτό που γίνεται πίσω από τα νούμερα, και τα λόγια που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις ή τα κόμματα για να σας κρατήσουν αποπροσανατολισμένους. Έτσι, είναι για μένα πολύ λογικό να βρίσκομαι ανάμεσά σας αυτήν τη στιγμή που το καθεστώς γερνάει, έτσι όπως βρισκόμουνα και στη γένεσή του.

Για μένα η εξέγερση των φοιτητών το ’65 προήλθε από το γεγονός ότι αντιλήφθηκαν αυτό που μας ερχόταν. Τώρα εσείς έχετε υποφέρει από το καθεστώς πολύ παραπάνω. Ακόμα κι αν ονομάσετε με διαφορετικούς τρόπους αυτόν τον πόνο. Έτσι, εκτός από απροσδόκητο, είναι και λογικό να σηκώνεστε και να φωνάζετε εναντίον του.

Μπορώ να σας πω κι άλλα. Όμως, δεν θα ήθελα, στην προσπάθειά μου να συνεισφέρω με τον τρόπο μου σε αυτή την εξέγερση –ή όπως θέλετε να την ονομάσετε–, να φανεί ότι έρχομαι εδώ να δώσω συμβουλές. Ωστόσο, αν και δεν θέλω να φανεί κάτι τέτοιο, θα εκφράσω δυο σκέψεις που μου έρχονται, κυρίως αρνητικές.

Η πρώτη είναι να μην υπολογίζουμε στο κράτος, όποιο και να είναι, σε κανένα είδος κρατικής οργάνωσης. [χειροκροτήματα, φωνές] Είναι ένα λάθος που, απ’ ό,τι βλέπω, πολλοί από σας αντιλαμβάνεστε χωρίς να είναι ανάγκη να σας το πει κανείς. Ως συνέπεια και συνέχεια αυτού δεν μας είναι καθόλου χρήσιμη η Δημοκρατία, ούτε καν η λέξη δημοκρατία.

Συγγνώμη, βλέπω πως αυτό δε σηκώνει τόσα χειροκροτήματα, αλλά πρέπει να επιμείνω.

Ήδη καταλαβαίνω ότι το να διαλέξει κανείς το σύνθημα «Πραγματική Δημοκρατία Τώρα!» είναι μια τακτική. Μια τακτική για να μην καρφωθεί αμέσως, γιατί το να έλεγε κατευθείαν και άμεσα «Όχι σε οποιοδήποτε κράτος, δημοκρατικό ή μη» θα μπορούσε να ακουστεί άσχημα, και μια τέτοια συστολή μπορεί να είναι η αιτία.

Νομίζω όμως πως ήρθε η ώρα να απαγκιστρωθούμε σιγά σιγά από αυτή την απάτη. Η Δημοκρατία είναι μια οφθαλμαπάτη, είναι μια ψευδαίσθηση γι’ αυτό το ζωντανό κομμάτι μέσα μας που αποτελεί το λαό και τον κόσμο. Ήταν έτσι και τότε, όταν εφευρέθηκε από τους αρχαίους Έλληνες στην Αθήνα και σε άλλα μέρη. Είναι μια οφθαλμαπάτη που θεμελιώνεται κυρίως στην αντίφαση που ίδια η λέξη εμπεριέχει, δήμος και κράτος. Κράτος ήταν η εξουσία και δήμος υποτίθεται ότι ήταν ο λαός, όμως ό,τι κι αν έχει γίνει στην εξέλιξη της Ιστορίας, ποτέ το κράτος δεν ανήκει στο λαό, το κράτος είναι ενάντια στο λαό. [μπράβο] Αυτό είναι κάτι πολύ ξεκάθαρο, κι όμως πρέπει να το καταλάβουμε. [χειροκροτήματα και επευφημίες]

Έτσι, νομίζω πως αυτή η αντίφαση που κρύβεται στο ίδιο το όνομα της δημοκρατίας σάς ενθαρρύνει πολύ περισσότερο να το καταλάβετε αληθινά. Το δημοκρατικό καθεστώς είναι απλά το πιο προχωρημένο, το πιο τέλειο, αυτό που παράγει καλύτερα αποτελέσματα, το Καθεστώς Ευημερίας στο οποίο μας λένε ότι ζούμε, είναι απλά αυτό, αλλά ταυτόχρονα δε σταματάει να είναι η παντοτινή Εξουσία. Αντίθετα, όσο πιο τέλειο και προχωρημένο είναι, τόσο πιο αποτελεσματικό είναι στα κόλπα της εξαπάτησης και στη διαχείριση των ψεμάτων, που είναι απαραίτητα για την κάθε Εξουσία. Αυτό επίσης ελπίζω να το καταλάβετε καλά· χωρίς ψέματα δεν στέκεται κανένα είδος εξουσίας.

Το ψέμα είναι το να κάνεις τους ανθρώπους να σε πιστέψουν, η πίστη, και αυτό είναι η βάση, το θεμέλιο στο οποίο στέκεται οποιοδήποτε κράτος. Κι αν κάποιος από σας έχει τη φαντασίωση μιας καλύτερης δημοκρατίας, θα του ζητούσα να αρχίσει να απομακρύνεται από αυτή την ψευδαίσθηση. Δεν είναι αυτός ο δρόμος, δεν είναι.

Κι αν η εξέγερσή σας θα έπαιρνε κάποιο οργανωτικό χαρακτήρα, τέλος πάντων, παρόμοιο με του ίδιου του κράτους, θα ήταν ήδη χαμένη, δε θα έκανε τίποτ’ άλλο παρά να επαναλάβει την ίδια Ιστορία με άλλα χρώματα, και θα ήταν πιο τελειοποιημένη ακόμα, ακριβώς γιατί θα είχε τότε αφομοιώσει την εξέγερση, γιατί θα είχε αφομοιώσει τη διαμαρτυρία – και αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο, μέσα από αποτυχημένες επαναστάσεις, τα κράτη έχουν προχωρήσει μέχρι τώρα. Είναι ακριβώς αυτό που τους χρειάζεται· γιατί, για να συνεχίζει να είναι το ίδιο έτσι όπως είναι, το χρήμα δεν μπορεί παρά να αλλάζει, να αλλάζει για να συνεχίζει να είναι το ίδιο. Αυτή είναι η μεγάλη παγίδα που έχετε να αντιμετωπίσετε.

Όταν σας προτείνω ή σας συνιστώ να απαρνηθείτε τις ιδέες ενός καλύτερου κράτους, μιας καλύτερης εξουσίας και σας θυμίζω ότι… [ακούγονται θόρυβοι από αλλού στην πλατεία] Θα τελειώσω σύντομα για να ασχοληθείτε με άλλα, ίσως πιο διασκεδαστικά από εμένα.

Τώρα που τολμάω να σας προτείνω να απαρνηθείτε οποιαδήποτε μορφή εξουσίας, και γι’ αυτό σβήνω από τη λίστα μερικά από τα αιτήματα που οι εκπρόσωποί σας έχουν θέσει, την ίδια στιγμή σάς προτείνω να απαρνηθείτε και κάτι άλλο: το μέλλον, το οποίο είναι ο Εχθρός. Καταλαβαίνετε καλά ότι, απορρίπτοντας την εξέγερση ως προσπάθεια να βρείτε ένα καλύτερο καθεστώς, σας προτείνω να απαρνηθείτε το μέλλον. [«Τι προτείνεις;»]

Το μέλλον είναι αυτό με το οποίο σας εξαπατούν, και εσάς τους μεγαλύτερους, αλλά κυρίως τους πιο νέους. Κάθε μέρα σάς λένε «Έχετε μέλλον μπροστά σας» ή «Πρέπει να κοιτάξετε το μέλλον σας», «Ο καθένας πρέπει να δημιουργήσει το μέλλον του», και αυτό είναι ακριβώς –ακόμα κι αν δεν το λένε– μια υποταγή στο θάνατο, στο μελλοντικό θάνατο. Το μέλλον είναι αυτό, αυτό που χρειάζεται το Κεφάλαιο. Το χρήμα δεν είναι κάτι άλλο από πίστωση, δηλαδή μέλλον, πίστη στο μέλλον. Αν δεν μπορούσε το μέλλον να λογαριάσει, δε θα υπήρχαν ούτε τράπεζες ούτε κρατικοί προϋπολογισμοί. Το μέλλον ανήκει σε αυτούς, είναι το όπλο τους. Γι’ αυτό, μην αφήνετε να σας παρουσιάζεται σαν κάτι ευλογημένο ή ευεργετικό. Πρέπει να σας ακούγεται ακριβώς σαν θάνατος, αυτό είναι το μέλλον.

Ό,τι και να είναι αυτό που κάνουμε εδώ, που κάνετε εδώ, από μόνο του θα δείξει, αλλά δεν έχουμε μέλλον. Αυτό είναι των Εταιρειών, του χρηματοπιστωτικού συστήματος και του Κεφαλαίου. Δεν έχετε μέλλον! Πρέπει να έχετε το θάρρος να το καταγγείλετε.

Θα σας αφήσω σύντομα, προς το παρόν δε θα δώσω άλλες συστάσεις. Κάτι άλλο πιο πρακτικό και της στιγμής. Θα ευχόμουν, βέβαια, μετά τις εκλογές της… της 22ας Μαΐου, που εμποδίζουν πολύ –θα το έχετε δει πως τα ΜΜΕ σας μπερδεύουν με το ζήτημα των εκλογών, ενώ δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν παρά σας κάνουν να χάσετε πολύ χρόνο σκεπτόμενοι τι είναι αυτό που πρέπει να κάνετε, να ψηφίσετε ή όχι, να ψηφίσετε από εδώ ή από εκεί–, είναι ένα απίστευτο εμπόδιο… οπότε η ευχή μου θα ήταν, όταν περάσει αυτή η βαρεμάρα, αυτή η μαλακία των εκλογών, να συνεχίσετε ζωντανοί, και κάπως μαζί οι μεν με τους δε. [χειροκροτήματα]

Και σε αυτή την περίπτωση θα τολμούσα να σας προτείνω μια τακτική – το να συνεχίσουμε με τις συνελεύσεις εδώ είναι μάλλον ένα λάθος που δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ ακόμα. Είναι ξεκάθαρο ότι σε μια τέτοια περίπτωση, σε μια τέτοια εξέγερση, όπως νομίζω ότι ήδη όλοι ξέρετε, δεν μπορεί να υπάρξει άλλο Όργανο, είτε αποφάσεων είτε αντιπροσώπευσης, παρά μόνο οι συνελεύσεις. Κι αμέσως θα σας πω το γιατί. [χειροκροτήματα] Δεν μπορεί να υπάρξει γιατί οι συνελεύσεις σαν κι αυτή έχουν αυτό το μεγάλο πλεονέκτημα, κανείς δεν ξέρει πόσοι είμαστε, μπαινοβγαίνουμε και ποτέ δεν μπορούμε να μετρηθούμε, και γι’ αυτό ποτέ δεν μπορούμε να ψηφίσουμε όπως κάνουν οι δημοκράτες. Γιατί δεν ξέρει κανείς ούτε πόσοι είμαστε ούτε χωράει καμία στατιστική και κανένας αριθμητικός υπολογισμός. Αυτό κάνει μια μεγάλη συνέλευση να πλησιάσει να είναι αυτό που λέμε λαό, που δεν υπάρχει αλλά είναι, και να πλησιάσει αυτό που μένει πίσω από τα άτομα. Αυτά όντως μετριούνται σε αριθμό ψυχών και αριθμό ψήφων, αλλά δεν μετριέται αυτό που μένει από πίσω.

Επομένως, να μην απαρνηθούμε ποτέ τις συνελεύσεις. Τώρα απευθύνομαι λίγο σε αυτούς που είστε φοιτητές, με τους οποίους έχω περισσότερη επαφή. Ένα από τα πιο άμεσα πράγματα που πρέπει να κάνουμε θα ήταν να καταλάβουμε τα σχολεία, τις σχολές. [χειροκροτήματα] Και ολοκληρώνω λέγοντας το γιατί. Γιατί εδώ και πολύ καιρό μέσα σε αυτό το καθεστώς ευημερίας που υποφέρουμε, τα εκπαιδευτικά κέντρα, τα πανεπιστήμια έχουν περιοριστεί σε ένα μόνο πράγμα, που είναι η εξέταση. Όλα τα υπόλοιπα είναι παραμύθια. Αυτές τις μέρες στις σχολές πρέπει να δοθούν οι εξετάσεις, που θα παραγάγουν με αυτόν τον τρόπο τους μελλοντικούς υπαλλήλους τόσο του Κεφαλαίου όσο και του κράτους ή του ίδιου του Πανεπιστημίου, το οποίο είναι επίσης ένα από τα εργαλεία του κράτους.

[διακοπή από συνθήματα στην πλατεία «Οέ οέ οέ, τη λένε δημοκρατία, αλλά δεν είναι»]

Για να σας αφήσω, η πρότασή μου είναι η εξής: κατάληψη των πανεπιστημιακών κέντρων, να τους κάνουμε να αναγνωρίσουν ότι δεν είναι εκεί για να διδάσκουν ούτε για να ερευνούν ούτε για τίποτα, είναι εκεί μόνο για να εξετάζουν, για να σας εξετάζουν, κι έτσι να παράγουν μελλοντικούς υπαλλήλους. Δημιουργούν το μέλλον σας, σε αυτό δεν μας εξαπατούν, κι έτσι η πιο άμεση δράση ποια μπορεί να είναι; Φυσικά, η καταστροφή, το μποϊκοτάζ των τωρινών εξετάσεων, για παράδειγμα αυτών που μόλις τώρα ξεκίνησαν, τον Μάη. Είναι κάτι από την καρδιά. [χειροκροτήματα]

Μπορεί στην αρχή να σας φαίνεται λίγο παράλογο, αλλά, αν αφήσετε τον εαυτό σας να το σκεφτεί, ίσως να μην είναι και τόσο. Έχοντας στο νου ότι η υπακοή στις εξετάσεις είναι απλά υπακοή στο μέλλον, ότι εμείς δεν έχουμε μέλλον, έχοντας στο νου ότι τα πανεπιστημιακά κέντρα στα οποία είστε χωμένοι έχουν μόνο αυτόν το σκοπό, την κατασκευή του μέλλοντος και των υπαλλήλων, μπορεί να μη σας φανεί και τόσο ανόητη η πρόταση. Αλλά και να σας φανεί ή όχι, με αυτό σας αποχαιρετώ, και θ’αναφερθώ ξανά στη χαρά που αυτό το τόσο απροσδόκητο μου έχει φέρει και που ταυτόχρονα περίμενα από το ’65. ¡Salud! [¡GRACIAS!]

Αγουστίν Γαρθία Κάλβο (Agustín García Calvo)

Ομιλία του ίδιου στις 26 Μάη –για ισπανόφωνους–, με παράλληλη ερμηνεία για κωφάλαλους:

[vimeo]http://vimeo.com/24323258[/vimeo]