Ιστορίες παραπληροφόρησης, μέρος Ι

Οι πρόσφατες απεργιακές κινητοποιήσεις των συμβασιούχων αρχαιοφυλάκων του Υπουργείου Πολιτισμού είναι ένα καλό παράδειγμα κατάδειξης της συντονισμένης παραπληροφόρησης των ΜΜ«Ε» και του ρόλου τους. Διαβάστε μία σύντομη κάλυψη της είδησης από το contrainfo εδώ. Ας δούμε τώρα τη στρατηγική χειραγώγησης των μίντια, εφημερίδων και καναλιών.

Όλες οι εφημερίδες, με το κύριο άρθρο τους ή/και με την κάλυψη του θέματος στόχευσαν πρωτίστως στο συναισθηματισμό του αναγνώστη. Η συναισθηματική φόρτιση επιχειρήθηκε είτε με αναφορές στην ιστορία (“Δάκρυσαν οι Καρυάτιδες”, “Δάκρυσε η θεά Αθηνά” κλπ), είτε στη σημερινή πραγματικότητα ( “Γίναμε ρεζίλι”, “Διεθνής κατακραυγή” κλπ). Σκοπός τους είναι από τη μία το αδυνάτισμα της κριτικής σκέψης και από την άλλη η διοχέτευση προπαγάνδας στο ασυνείδητο. Μιλάνε συνεχώς σε πρώτο πληθυντικό, δημιουργώντας στον αποδέκτη της παρουσίασης της είδησης την ψευδαίσθηση ότι είμαστε μέλη ενός ομοιογενούς συνόλου που έχει κοινά συμφέροντα, τα οποία πλήττονται από κάποιον εξωτερικό ή εσωτερικό εχθρό. “Φυλάκισαν τον ιερό βράχο” είπαν τα μίντια, “αιχμαλώτισαν τον ιερό βράχο” επανέλαβε ο πρωθυπουργός την επόμενη μέρα στη Βουλή. Εφημερίδες, κανάλια και ραδιόφωνα χρησιμοποίησαν ακριβώς τις ίδιες εκφράσεις, με διαβαθμίσεις υστερίας ανάλογα με την απεύθυνση του καθενός : “Γίναμε διεθνώς ρεζίλι”, “Όσα έγιναν αποτελούν προσβολή για τη χώρα μας”, “αμαυρώθηκε η εικόνα της χώρας μας”, “διεθνής διασυρμός της χώρας μας”. Στα πλαίσια αυτά, και μιας που η απεργία έγινε στην Ακρόπολη, επιστρατεύθηκε και το εθνικό στοιχείο. Η Ελλάδα θυματοποιείται και τα κοινά συμφέροντα ελλήνων καπιταλιστών και εργαζομένων πλήττονται από την εικόνα που βγαίνει προς τα έξω! Στον κόσμο των μίντια η εικόνα είναι πιο σημαντική από το περιεχόμενο και αυτό επιχειρούν να επιβάλλουν στην κοινωνία. “Αυτές οι εικόνες έκαναν το γύρο του κόσμου” : αυτή είναι κοινή φράση σχεδόν όλων των βίντεο των καθεστωτικών μέσων και όλων των εφημερίδων και μάλιστα επαναλαμβανόμενη κουραστικά. Τυχαίο; Καθόλου. Σ’ αυτή τη φράση συνδυάζονται όλα τα στοιχεία χειραγώγησης που αναφέρθηκαν πιο πάνω! Με την διαρκή επανάληψη αποκτά κύρος και εντυπώνεται ως γενικά αποδεκτή στο ασυνείδητο του υπήκοου-τηλεθεατή.

Για να ισχυροποιηθούν τα παραπάνω και να γίνουν πιο εύπεπτα, χρησιμοποιείται η γνώμη μιας «αυθεντίας» και βέβαια η μιντιακή «κοινή γνώμη», και τα δύο με τρόπο επιλεγμένο και επεξεργασμένο. Ο διευθυντής της αμερικανικής ανασκαφής στη Νεμέα, για να γίνει πιο εύκολα αποδεκτή η άποψή του (δηλαδή αυτή της Κυριαρχίας), παρουσιάζεται πρώτα ως φιλέλληνας, ως υπέρμαχος δηλαδή της φανταστικής κατασκευής του ομοιογενούς συνόλου κοινών συμφερόντων που τα μίντια θέλουν να εμφυτεύσουν στο ασυνείδητο, μιλώντας και γράφοντας διαρκώς για τη χώρα μας, τον τόπο μας, την πατρίδα μας κοκ. Δήλωσε λοιπόν ότι τέτοιες ενέργειες λειτουργούν αρνητικά για τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων του Παρθενώνα (να το πάλι το κοινό αίτημα) και απόρησε με τη βία που χρησιμοποιείται, εξισώνοντας τη βία του Κράτους με την αντιβία των εργαζομένων και προαναγγέλλοντας την επόμενη στρατηγική χειραγώγησης.

Τα μέσα παραπληροφόρησης αφιερώνουν μεγάλο μέρος της προπαγάνδας τους στο κατά πόσο μπορεί μια μικρή ομάδα να ασκεί βία και να κλείνει έναν χώρο που ανήκει σε όλους. Στα βίντεο που προβλήθηκαν στα δελτία ειδήσεων ο έφορος αρχαιοτήτων αναγκάζεται από τη στάση των απεργών να υποβάλλει μήνυση στον εισαγγελέα για να καλέσει τα ΜΑΤ και τα ΜΑΤ αναγκάζονται να κάνουν χρήση βίας! Η αντιβία των απλήρωτων, κακοπληρωμένων ή απολυμένων συμβασιούχων στην καθημερινή βία της Εξουσίας παρουσιάζεται ως βίαια παρέμβαση στην νομιμότητα της βαρβαρότητας. Οι αγριότητες των ΜΑΤ παρουσιάζονται ως απώθηση. Με την κατάλληλη προετοιμασία η αντιστροφή των ρόλων γίνεται πιο ευκολοχώνευτη. Πως να μην παρουσιαστούν μετά τα σκυλιά των αφεντικών ως παιδιά των εργατών, αποσιωπώντας τον ρόλο τους;

Αρκετές εφημερίδες, ραδιόφωνα και τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι σκόπιμα επέμειναν στο μικρό αριθμό των απεργών. Την επόμενη μέρα το επανέλαβε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος (30 από τους πολλούς). Γιατί εδώ είναι μόνο 30-40 αφού οι συμβασιούχοι του Υπουργείου είναι 800; αναρωτήθηκαν χρησιμοποιώντας και πάλι ακριβώς τις ίδιες εκφράσεις, προσπαθώντας να παρουσιάσουν τους απεργούς ως μία ισχνή μειοψηφία-συντεχνία, των οποίων τη στάση δε συμμερίζεται ούτε η ίδια τους η συντεχνία, άρα ούτε κι εσύ πρέπει να συμφωνήσεις μαζί τους τηλεθεατή. “Η θέση σου είναι στην ασφάλεια, στη δική μας (μιντιακή) πλειοψηφία”, αυτό είναι το μήνυμα. Απέκρυψαν ότι από τους 800 συμβασιούχους η απεργία έγινε από τους συμβασιούχους αρχαιοφύλακες. Απέκρυψαν ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι πρόκειται να απολυθούν. Απέκρυψαν ή κάποιοι πέρασαν στα ψιλά το ότι οι μόνιμοι φύλακες απείργησαν σε συμπαράσταση με τους συναδέλφους τους και γι’ αυτό η Ακρόπολη παρέμεινε κλειστή ακόμα και μετά τη βίαια καταστολή των ΜΑΤ. Κανένα καθεστωτικό μέσο δεν είπε κουβέντα για τη διαδήλωση αλληλεγγύης το ίδιο απόγευμα στην Ακρόπολη. Αυτά δε χωρούν στον κόσμο της αντικειμενικής ενημέρωσης των ΜΜΕ. Κι αν χωρούν, παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο ανάμεσα στην παλίρροια της πλύσης εγκεφάλου που είναι σα να μην ειπώθηκαν. Αυτή είναι άλλη μία στρατηγική. Η επεξεργασία της είδησης και η παρουσίαση της με τον κατάλληλο τρόπο, στην κατάλληλη έκταση, ώστε να δράσει συμπληρωματικά στην παραπληροφόρηση.

Δυσανάλογα μεγάλη ήταν η κάλυψη που δόθηκε από πολλά μέσα στους διαφωνούντες με την κινητοποίηση, για τους οποίους δε ρώτησαν οι αντικειμενικοί δημοσιογράφοι αν είναι αρχαιοφύλακες στην Ακρόπολη ή συμβασιούχοι, ούτε αν έχουν κοντά δύο χρόνια να πληρωθούν, ούτε αν πρόκειται να απολυθούν. Για την ακρίβεια παρουσιάστηκε ένας διαφωνών. Το δικό τους ερώτημα θα μπορούσε να αντιστραφεί: γιατί ένας στους 800 ή στους 80;

Έχει το δικαίωμα κάποιος να κλείνει την Ακρόπολη; Αυτό ήταν το ερώτημα που επαναλάμβαναν βαρετά οι δημοσιογράφοι στα δελτία ειδήσεων. Συμπτωματικά, ακριβώς το ίδιο ρωτάει μία τουρίστρια σε ένα από τα δύο βίντεο που παρουσιάζουμε πιο κάτω, ως εκπρόσωπος της κατασκευασμένης μιντιακής κοινής γνώμης. “Να καταλάμβαναν όποιον άλλον χώρο ήθελαν, δεν είναι το μαγαζάκι της γειτονιάς τους” υπερθεματίζουν οι δημοσιογράφοι. Υποκρίνονται και το κάνουν και άσχημα. Ακριβώς το ίδιο λένε για τις καταλήψεις σχολείων, πανεπιστημίων, εργοστασίων, δημόσιων χώρων κλπ και για οποιαδήποτε κινητοποίηση ξεπερνά τα πλαίσια της εκτονωτικής και ανώδυνης για το σύστημα διαμαρτυρίας, που έχουν ορίσει τα κόμματα, οι γραφειοκράτες και οι εξουσιαστές. Κατασκευάζουν μία εικονική πραγματικότητα, μία μιντιακή κοινή γνώμη και την προσφέρουν στον τηλεθεατή για να ταυτιστεί μαζί της. Κι αν αυτός δεν ταυτιστεί πλήρως με την ακραία εκδοχή, έχουν έτοιμη την πιο διαλλακτική: “Έχουν δίκιο αλλά θα μπορούσαν να είχαν επιλέξει κάποιον άλλο τρόπο διαμαρτυρίας”. Δεν είναι τυχαίο που σε περίοδο κοινωνικού αναβρασμού αυτή είναι η προτροπή που έπαιξε στο 99% της κάλυψης της είδησης. Όλα ανεξαιρέτως τα μέσα παραπληροφόρησης αφιέρωσαν δυσανάλογα μεγάλο χρόνο στο σχολιασμό της. Δεν μας υποδεικνύουν απλώς κάποιους εκτονωτικούς και ανώδυνους για το σύστημα τρόπους αντίδρασης. Τους μεταγγίζουν στο ασυνείδητο. Μιλάνε όλοι σκόπιμα και διαρκώς για διαμαρτυρία, υπονοώντας με την κατάλληλη χρήση της λέξης ότι πρόκειται για διεκδίκηση που δεν αμφισβητεί τις δομές της Κυριαρχίας, αλλά αποζητεί τη βελτίωση της θέσης των διαμαρτυρόμενων στα πλαίσια αυτών των δομών.

Δεν είναι τυχαίο ότι κάποιες παλαιότερες μέθοδοι πλύσης εγκεφάλου και αποπροσανατολισμού έχουν αποδυναμωθεί. Έτσι σε δεύτερη μοίρα πέρασαν τα περί υποκινούμενων που ψέλλισαν στο τέλος του ρεπορτάζ τους από κεκτημένη ταχύτητα κάποια καθεστωτικά μέσα και επανέλαβε ο Παπανδρέου την επόμενη στη Βουλή. Η Εξουσία έχει εκσυγχρονίσει το ιδεολογικό της οπλοστάσιό, τουλάχιστον όσο αφορά στις μεθόδους πλύσης εγκεφάλου.

Δείτε τώρα τα βίντεο 1 και με την κάλυψη των γεγονότων από τα ελληνικά μίντια, στα οποία φαίνονται ανάγλυφα όλα τα παραπάνω.