Η κλιματική σύνοδος και το κλίμα στο Κανκούν του Μεξικό
του Δημήτρη Μελέτη
4, 12, 2010 – Το κέντρο του Κανκούν έχει ήδη αρχίσει να γεμίζει με χρώματα και αύριο θα πραγματοποιηθεί η πρώτη πορεία “για τη ζωή και την κλιματική δικαιοσύνη”. Το καραβάνι της “La Via Campesina” είναι ήδη εδώ, ενώ από ώρα σε ώρα αναμένεται και αυτό των “Otros Mundos”. Την Δευτέρα προβλέπεται να αποκτήσει “ψυχή” η επίσημη συνάντηση, ενώ φυσικά η πρόσβαση στο κέντρο διαπραγματεύσεων των Ηνωμένων Εθνών δεν είναι επιτρεπόμενη σε δημοσιογράφους που δεν επικοινώνησαν μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Σ’αυτή τη βάση λοιπόν, απαγορεύτηκε και σε εμάς η ανταπόκριση, παρά την επίδειξη των επαγγελματικών μας εγγράφων και των μέσων που εκπροσωπούμε.
Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, στο χώρο όπου φιλοξενείται το Klimaforum, ένας χώρος με αισθητή φυσιολατρική χροιά και ατμόσφαιρα, οι συζητήσεις μεταξύ ΜΚΟ και ευαισθητοποιημένων πολιτών του κόσμου έχουν ζεσταθεί αρκετά. Σημαντική ήταν η παρουσία του Διεθνούς Δικτύου Μηχανικών και Επιστημόνων για Παγκόσμια Eυθύνη (INES) που διοργάνωσε τη συζήτηση σχετικά με τις συγκρούσεις που αφορούν το περιβάλλον
Αναλύθηκε συγκεκριμένα το πώς προκύπτουν συρράξεις σε χώρες όπως η Κένυα, όταν η ερημοποίηση περιορίζει την διαθέσιμη γη προς καλλιέργεια και κτηνοτροφία και πώς κατά συνέπεια προκύπτουν οι “πρόσφυγες κλίματος”.
Επίσης, αναλύθηκαν τα βασικά μειονεκτήματα των βιοκαυσίμων και του άνθρακα μηδενικών εκπομπών. Σχετικά με τα βιοκαύσιμα, αναφέρθηκε σε πρώτη φάση το γεγονός ότι τέτοιου μεγέθους εκτάσεις θα μπορούσαν καλύτερα να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή τροφής. Ακόμη, είναι ιδιαίτερα ζημιογόνο για τον πλανήτη το γεγονός ότι τα βιοκαύσιμα εγκαθίστανται συνήθως σε περιοχές που ήταν τροπικά δάση, δηλαδή από τους σημαντικότερους συμμάχους στον αγώνα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Τα βιοκαύσιμα, επίσης, βασίζονται στη μονοκαλλιέργεια (συχνά συναντάται ως καλαμπόκι ή σόγια), που πέρα από τη δεδομένη καταπόνηση που επιφέρει στη γη, εφαρμόζεται εκτεταμένα και σε μορφή μονοπωλείου γης, που σημαίνει ότι προκύπτουν πολλοί μεγαλογαιοκτήμονες με μοναδική δραστηριότητα την αγοραπωλησία γης, εκεί όπου κάλλιστα θα μπορούσαν να υπάρχουν μικρότερες εκτάσεις αγροτών που να καλλιεργούν τη γη με τα παραδοσιακά της προϊόντα και να διατηρούν με αυτόν τον τρόπο ακέραιη τη βιωσιμότητά της (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αναθεώρηση του άρθρου 27 στο Μεξικό, που αναγνώριζε συνταγματικά τα ejidos – μορφή συλλογικής γαιοκτημοσύνης που προέκυψε μετά την Μεξικανική Επανάσταση του 1910. Με την αναθεώρηση απαιτούνται τίτλοι ιδιοκτησίας, με αποτέλεσμα πρακτικά, να προκύπτει ευκολότερη αγοραπωλησία γης και αλόγιστη εκμετάλλευση του φυσικού της πλούτου).
Ως προς τον άνθρακα μηδενικών εκπομπών, που αποτελεί μια απόπειρα καύσης άνθρακα και αποθήκευσης των εκπομπών στο έδαφος, υπάρχει αρκετή καχυποψία και αβεβαιότητα, αφού χρειάζονται 20-50 χρόνια για να εξασφαλιστούν οι μέθοδοι πραγματοποίησης αυτής της διαδικασίας και το μόνο βέβαιο που προκύπτει είναι σημαντικές δαπάνες για μελέτες και ρίσκο για τις συνέπειες αυτής της αποθήκευσης. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο θέμα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι “ανεπτυγμένες χώρες”, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Γερμανίας, είναι αυτό της διαχείρησης των αποβλήτων τους.
Τέλος, έγινε αναφορά στο μοντέλο της Κίνας, αλλά και στις δαπάνες που γίνονται για πολεμικό εξοπλισμο, όπως για παράδειγμα στη Βενεζουέλα. Η Κίνα, που ενεργοδοτείται κατά το 90% από άνθρακα, είναι αξιοσημείωτες οι δύο εναλλακτικές κατευθύνσεις στις οποίες κινείται. Πρωτοστατεί μεν στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας, ενώ από την άλλη πλευρά, οι 13 σταθμοί παραγωγής πυρηνικής ενέργειας προβλέπεται να αυξηθούν τα επόμενα 8 χρόνια σε 17. Η Βενεζουέλα από την άλλη, φορέας μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου, επενδύει σημαντικά ποσά στο να εξοπλίζεται, φοβούμενη ενδεχόμενη επίθεση από τις ΗΠΑ. Η συζήτητση είχε να κάνει με το πόσο αποτελεσματικός θα φανεί αυτός ο εξοπλισμός από την Κίνα ή τη Ρωσία, όταν ο κίνδυνος είναι οι ΗΠΑ, ενώ είναι άξιο απορίας το αν μια χώρα σαν τη Βενεζουέλα θα μπορουσε να βρει καλύτερο τρόπο να επενδύσει τα χρήματα αυτά, για παράδειγμα σε παροχές κοινωνικής ωφέλειας.
Ο γενικότερος προβληματισμός που τέθηκε ως συζήτηση, αφορούσε την αποδοτικότητα των μικρότερων μονάδων ηλεκτροδότησης. Εξάλλου, οι περσινές αντίστοιχες συζητήσεις στην Κοπεγχάγη, έκλιναν στην κατεύθυνση, οτι αν υπάρχει μία διέξοδος στα ζητήματα ηλεκτροδότησης, αυτή είναι των, όσο το δυνατόν μικρότερων, αυτόνομων ενεργειακά μονάδων Οι προτάσεις που δόθηκαν ως απάντηση, μιλούν για ανάγκη απελευθέρωσης της τεχνογνωσίας και της έρευνας, ανάγκη αποκέντρωσης αλλά και πίεσης ταυτόχρονα στο να αλλάξουν οι κεντρικές δομές ενεργοδότησης στα μεγάλα αστικά κέντρα.