Πορτογαλία: Η «στριμωγμένη γενιά», οι λαϊκές συνελεύσεις και η αντιφασιστική ευθύνη

Αυτό που συνέβη στις 12 Μάρτη στην Πορτογαλία φαίνεται να είναι κάτι χωρίς προηγούμενο στην πολιτική ιστορία των τελευταίων χρόνων της χώρας. Περίπου μισό εκατομμύριο διαδηλωτές κατέβηκαν στους δρόμους της Λισαβόνας και του Πόρτο για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στα νέα μέτρα λιτότητας, την εργασιακή επισφάλεια και την απειλή του ΔΝΤ. Το παράδοξο βέβαια είναι πως όλος αυτός ο κόσμος δεν κατέβηκε στο δρόμο μετά από κάποιο επίσημο κάλεσμα των συνδικαλιστικών φορέων ή των σωματείων αλλά με αφορμή το κάλεσμα μιας ολιγομελούς ομάδας νέων, στην πλειοψηφία τους φοιτητών του τμήματος Διεθνών σχέσεων, μέσω του Φέισμπουκ. Η κίνηση αυτή στον απόηχο των πρόσφατων εξεγέρσεων του αραβικού κόσμου στη Βόρεια Αφρική πρότασσε τρία βασικά χαρακτηριστικά αγώνα ως θεμελιώδη για μια μαζική διαδήλωση ενάντια στην κρίση και τα απότοκά της. Η αφίσα του καλέσματος έκανε λόγο για μια λαϊκή ειρηνική συγκέντρωση χωρίς κόμματα. Το σύνθημα ομπρέλα της «στριμωγμένης γενιάς» (geração à rasca) κατόρθωσε να συσπειρώσει έναν ασυνήθιστα μεγάλο όγκο διαδηλωτών, την ίδια στιγμή μάλιστα που κανείς δεν πίστευε πως κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό.

Η οικονομία της Πορτογαλίας βρίσκεται και αυτή υπό την απειλή της «κατάρρευσης», όπως και οι οικονομίες της Ιρλανδίας και της Ελλάδας. Μεγαλομανή κατασκευαστικά έργα, όπως αυτά της τρίτης γέφυρας του ποταμού Τέζου και του τρίτου αεροδρομίου στη Λισαβόνα καθώς και της υπερταχείας TGV που θα συνδέει την Πορτογαλία με την Ισπανία και τη Γαλλία, έχουν εκτινάξει το χρέος της χώρας. Υποδομές ουσιαστικά άχρηστες, που το μόνο που πρόσφεραν ήταν η υποθήκευση του μέλλοντος ενός ολόκληρου λαού. Η Πορτογαλία έχει αυτή τη στιγμή περισσότερες εθνικές οδούς ανά κάτοικο απ’ ό,τι οι ΗΠΑ. Μία πλασματική εικόνα εύρυθμης καταναλωτικής κοινωνίας την ίδια στιγμή που οι περισσότερες τσέπες είναι άδειες και κρυμμένες πίσω από την καπιταλιστική βιτρίνα των σύγχρονων ξενοδοχείων και των γηπέδων γκολφ.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, με την ανεργία να χτυπάει όλο και περισσότερο τη νέα γενιά, μια γενιά που απέχει πολύ από την προηγούμενη, της «επανάστασης των γαρίφαλων» και που η ως τώρα πολιτική της αυτεκπαίδευση ήταν ελάχιστη ως μηδαμινή, γεννιέται το κίνημα της «στριμωγμένης γενιάς». Ένα αυθόρμητο κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στην επισφάλεια το οποίο ακόμα όμως δεν φαίνεται να έχει βρει τους βηματισμούς αυτούς που θα το καταστήσουν απειλητικό για το κράτος και το κεφάλαιο. Η εσωτερικευμένη καταστολή του πασιφιστικού προτάγματος, «διδαχή» δεκαετιών από τη χούντα του Σαλαζάρ, δεν είναι άσχετη με το γεγονός της αποδοχής στο σώμα της διαδήλωσης του μπλοκ των νεοναζί του PNR και της διευρυμένης προβολής του από τα καθεστωτικά μέσα τόσο σε επίπεδο εικόνας όσο και σε επίπεδο λόγου. Δεν είναι τυχαίο πως στην Πορτογαλία, όπως και παντού αλλού στην Ευρώπη, ο φασισμός σηκώνει κεφάλι και προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κρίση και τη βίαιη προλεταριοποίηση της αλλοτινής μεσαίας τάξης για να διασπείρει την προπαγάνδα μίσους και να καναλιζάρει τη λαϊκή οργή σε εθνικιστικές ατραπούς. Σε μία χώρα όπως η Πορτογαλία όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού επιλέγει το δρόμο της μετανάστευσης προς τον πλουσιότερο ευρωπαϊκό βορρά ενώ την ίδια στιγμή αποτελεί χώρα υποδοχής λουζόφωνων εμιγκρέδων από τη Βραζιλία και τις πρώην πορτογαλικές αποικίες στην Αφρική, οι νεοναζί προσπαθούν να οικειοποιηθούν το λαϊκό κίνημα και να παρουσιαστούν ως η ριζοσπαστική πολιτική λύση. Το λαϊκό κίνημα έχει την αντιφασιστική ευθύνη να τους κόψει τη φόρα.

Ένα πολύ ενδιαφέρον πρώτο βήμα προς τη ριζοσπαστικοποίηση του κινήματος της «στριμωγμένης γενιάς» είναι η δημιουργία ανοιχτών λαϊκών συνελεύσεων όπως αυτή που ακολούθησε τη διαδήλωση στο Πόρτο στις 12 Μάρτη και συγκέντρωσε πάνω από 200 άτομα. Η ανοιχτή αυτή λαϊκή συνέλευση, προϊόν της Ελευθεριακής Πλατφόρμας, που συνίσταται από τις αναρχικές ομαδοποιήσεις της Κάζα ντα Όρτα, Κάζα Βίβα, Κολεκτίβα Υπατία και Τέρρα Βίβα, αποτέλεσε πρότυπο για τη δημιουργία και άλλων λαϊκών συνελεύσεων στη Λισαβόνα, την Μπράγα και την Κοΐμπρα, που στηρίζονται και από την αναρχοσυνδικαλιστική ένωση της ΑΙΤ. Τα προτάγματα της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας, της αυτονομίας, της αλληλεγγύης, της αδιαμεσολάβητης και διεθνιστικής δράσης όπως εκφράζονται από τους Πορτογάλους αναρχικούς και ελευθεριακούς, μπορούν και οφείλουν να αποτελέσουν το σπόρο της εξέγερσης και να στήσουν το πολιτικό ανάχωμα στις φασιστικές μανιπουλάτσιες.

Η συγκέντρωση αλληλεγγύης στους 300 μετανάστες εργάτες απεργούς πείνας που πραγματοποιήθηκε στις 10 Μάρτη στο ελληνικό προξενείο στη Λισαβόνα από Έλληνες και Πορτογάλους συντρόφους, καθώς και η συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στην πυρηνική απειλή έξω από την πρεσβεία της Ιαπωνίας και η πορεία προς την πρεσβεία της Ισπανίας στο πλαίσιο της συντονισμένης μέρας δράσεων ενάντια στα πυρηνικά σε 25 πόλεις της Ιβηρικής κινούνται σε αυτό το πνεύμα.

Η ισχυροποίηση των κινηματικών δεσμών διεθνώς και η ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων ανάμεσα στους καταπιεσμένους όλου του κόσμου είναι απαραίτητη για την ενδυνάμωση των αγώνων σε τοπικό επίπεδο και την προώθηση των ιδεών της κοινωνικής επανάστασης παγκοσμίως.

σύνθεση από άρθρα του pt.indymedia