«Δον Πέδρο, ένας αυθεντικός Στωικός», κείμενο του Γκαμπριέλ Πόμπο ντα Σίλβα από τις γερμανικές φυλακές

Ο Δον Πέδρο ήταν (κι ίσως συνεχίζει να ’ναι) ένας «γνήσιος Στωικός», ένα ον «Μοναδικό» και «Εγωιστικό», που κατέληξε στη φυλακή επειδή σκότωσε ή μαχαίρωσε κάποιον (ποτέ δεν κατάφερα να επιβεβαιώσω τα πάντα γύρω από αυτό το κεφάλαιο της ζωής του)…

Τον γνώρισα στο «Ειδικό Τμήμα» (πτέρυγα των FIES, «Αρχείων Κρατουμένων Ειδικής Παρακολούθησης») της «Αγριελιάς», στην Αλμερία της Ισπανίας. Σωματικά, ήταν κάποιος που ταίριαζε απόλυτα με το στερεότυπο που έχουμε όλοι για τον Δον Κιχώτη: σχετικά ψηλός, λεπτός, κοντά στα πενήντα, με ένα μυτερό γκριζαρισμένο μουσάκι και κοντό μαλλί…

Περπατούσε πολύ καμαρωτός, υπερβολικά μεγαλοπρεπής, αλλά το πιο αξιοπρόσεκτο χαρακτηριστικό του ήταν ο τόνος της φωνής και ο τρόπος έκφρασής του. Μιλούσε πολύ αργά και επέλεγε συνειδητά κάθε του λέξη, στυλώνοντας σε κάποιον το βλέμμα του (που ταλαντευόταν ανάμεσα στην υπεροψία και στην ειρωνεία), προσπαθώντας να ανακαλύψει αν ο συνομιλητής του άξιζε ή όχι το χρόνο του και αν καταλάβαινε αυτό που προσπαθούσε να εκφράσει…

Λεγόταν πως είχε υπάρξει καθηγητής λογοτεχνίας (κάτι που θεωρείται αρκετά αξιέπαινο) σε κάποιο ινστιτούτο στη Βαλένθια. Ο λόγος που κατέληξε στα FIES δεν ήταν φυσικά για συμμετοχή σε διαμαρτυρίες, ταραχές ή απόπειρες απόδρασης… Αυτό θα πήγαινε κόντρα στις «αξίες» και «φιλοσοφικές αρχές» του· όχι εις μάτην, και δεδομένου ότι θεωρούσε τον εαυτό του «Γνήσιο Νιτσεϊκό», μόστραρε μονίμως τη μισανθρωπία του…

Όχι, ο Δον Πέδρο έβγαλε το μάτι ενός δεσμοφύλακα όταν εκείνος τσέκαρε από «τη ρουφιάνα» της πόρτας τι έκανε μες στο κελί του… Έκτοτε η ζωή του Δον Πέδρο υπήρξε ένα μακρύ οδοιπορικό μέσα στις ειδικές φυλακές της ισπανικής δημοκρατίας…

Περιττεύει να πούμε ότι δεν «ξέπεφτε» στην «καταγγελία» των αναρίθμητων ξυλοδαρμών και βασανιστηρίων που υπέστη από τους ανθρωποφύλακες.

Παρόλο που εμείς (οι κρατούμενοι σε καθεστώς FIES) το ’χαμε χούι να γελάμε μαζί του (πιο πολύ με τη φιλοσοφία ζωής του, παρά με τον ίδιο), μας καθόταν εντούτοις «συμπαθητικός», επίσης γιατί το μίσος του για τους ανθρωποφύλακες ήταν γνήσιο, κι όποτε του δινόταν η ευκαιρία, τους την άνοιγε.

Στον Δον Πέδρο άρεσε να συζητά μαζί μου… δεν κατόρθωνε να καταλάβει πώς «κάποιος σαν εμένα» (ένας φοιτητής φιλοσοφίας με μεγάλη γνώση των έργων του Νίτσε) μπορούσε να είναι «μαρξιστής» (δεν μπορούσε να καταλάβει τις διαφορές ανάμεσα στον Αναρχισμό και στον Κομμουνισμό, κι ακόμη λιγότερο τον Αναρχικό Κομμουνισμό) και «να ασπάζεται μεταφυσικές αυταπάτες»…

Έτσι σκοτώναμε λοιπόν το χρόνο μας: μερικές φορές κουβεντιάζαμε (φιλοσοφούσαμε;) για τους Μιλήσιους φιλοσόφους, τον Διογένη Λαέρτιο, τους Σωκράτη-Πλάτωνα-Αριστοτέλη, για να ολοκληρώσουμε με το Δάσκαλό του, τον Νίτσε και το αγαπημένο του έργο: «Τάδε έφη Ζαρατούστρα»…

Κάπου κάπου τουμπάρω στο κρεβάτι με το βλέμμα καρφωμένο στο ταβάνι και φαντάζομαι τον Δον Πέδρο να μιλά γι’ αυτό το φιλοσοφικό πάντρεμα του δασκάλου του με μια πολιτική «ιδεολογία» όπως ο μηδενισμός… και με πιάνουν τα γέλια…

Δον Πέδρο, ένας στωικός και μισανθρωπικός «Υπεράνθρωπος», τόσο συνεπής με τον εαυτό του, που αρνήθηκε ν’ αφήσει οποιαδήποτε «υπέρβαση» να του τη γλιτώσει. Εχθρός της ανθρωπότητας και του ανθρωπισμού, εγωιστής και μοναδικός, που κανείς απ’ όσους τον γνώρισαν προσωπικά δεν ξέρει για το βίο του και το έργο του το μετουσιωμένο σε αυτόν τον ίδιο: στην ηθική του…!

Γι’ αυτόν, όλα περιορίζονταν στο ακόλουθο: ο «υπεράνθρωπος» ήταν η ηθική και το ηθικό του· η στάση του απέναντι και εμπρός στην αντιξοότητα και στο υπάρχον: χωρίς λύπη μήτε δόξα…

Επειδή προφανώς, αν δεν υπάρχει ηθική και ηθικό (που συναποτελούν τον τρόπο με τον οποίο κάποιος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και δρα με συνέπεια), όλα το ίδιο κάνουν, και καταλήγουμε σ’ ένα «σχετικισμό» που καμία σχέση δεν έχει με το φιλοσοφικό ρεύμα του σύγχρονου στωικισμού.

Τον φαντάζομαι κορδωμένο να λέει: αυτοί είναι «τσαρλατάνοι», «Δον Πόμπο», τσαρλατάνοι…!

Πρέπει να πούμε ότι ο Δον Πέδρο απευθυνόταν σε όσους σεβόταν με την προσφώνηση Δον, και στους λοιπούς ως «συ»… Αυτός ήταν (και/ή συνεχίζει να ’ναι) ένας γνήσιος Στωικός: ο Δον Πέδρο…

Γκαμπριέλ,
Αρχές Σεπτέμβρη του 2012, Άαχεν.