[Μεξικό] Τα προοδευτικά-βιομηχανικά οράματα ως εμπόδιο για τη συνολική απελευθέρωση

«Είμαστε όλοι απασχολημένοι με το επαναστατικό πρόβλημα του πώς και τι ακριβώς να παραγάγουμε, αλλά κανείς δε μιλά για την ίδια την παραγωγή ως επαναστατικό πρόβλημα. Εφόσον η παραγωγή είναι η βάση της εκμετάλλευσης που διενεργείται απ’ το Κεφάλαιο, μια αλλαγή στον τρόπο παραγωγής σημαίνει την αλλαγή του τρόπου εκμετάλλευσης, δε σημαίνει την κατάργηση της εκμετάλλευσης».

Αλφρέντο Μαρία Μπονάννο

Είναι ώρα να θέσουμε υπό αμφισβήτηση τις αξίες οι οποίες αποτέλεσαν τον μπούσουλα των μεγάλων επαναστατικών εμπειριών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού, όπως η ρωσική, η ισπανική, η μεξικανική κ.ά., στην εξέλιξη των οποίων η αναρχική παρουσία είχε βαρύνουσα επίδραση. Πρόκειται για επαναστάσεις που ξέσπασαν στο απόγειο του αισθήματος της προόδου, όταν τα πρώτα βήματα τεχνολογικής-βιομηχανικής ανάπτυξης και η δομή του καπιταλισμού, η οποία βασιζόταν πρωτίστως στη φάμπρικα και στη συσσώρευση εδαφών, παρήγαγαν μια εργατίστικη ταυτότητα στα άτομα, τα οποία σε δεδομένη χρονική συγκυρία αποφάσισαν να εναντιωθούν στον καπιταλισμό μέσω της απαλλοτρίωσης των μέσων παραγωγής.

Όπως γνωρίζουμε όλοι, αυτές οι επαναστάσεις δε θριάμβευσαν. Ποτέ δε συγκεκριμενοποιήθηκε με τον προσδοκώμενο τρόπο η συνελευσιακή ουτοπία ενός κόσμου απαλλαγμένου από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο μέσω της οριζόντιας και ισότιμης χρήσης των μέσων παραγωγής και της οικονομικής αυτοδιαχείρισης, εκεί όπου η μηχανή θα έσωζε την ανθρωπότητα από τη σκλαβιά της εργασίας και όλοι μας θα είχαμε αρκετό χρόνο για να αφιερώσουμε στον ίδιο μας τον εαυτό, ώστε να αναπτυχθούμε ως ακέραιες ατομικότητες και να ανυψωθεί η κοινωνία σ’ ένα επίπεδο πρακτικά ουράνιο· κι εκεί όπου η συνεχής πρόοδος των παραγόντων της παραγωγής και της τεχνολογίας θα απέδιδε ένα ευνοϊκό αποτέλεσμα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. Ε λοιπόν όχι, αυτό ποτέ δε συνέβη, και το προλεταριάτο δεν κατόρθωσε ποτέ τη χειραφέτησή του, ούτε και θα την κατορθώσει.

Οι επαναστάσεις προδόθηκαν, ο καπιταλισμός αποθεώθηκε, το τεχνολογικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα γιγαντώθηκε, οξύνοντας την εξαθλίωση, την εκμετάλλευση, την καταπίεση και την κυριαρχία πάνω σε οτιδήποτε βρισκόταν στο διάβα του. Η πρόοδος σήμανε την αποκήρυξη της πολυσύνθετης φυσικότητάς μας για χάρη της τάξης και της παραγωγής κερδών μέσω της τεχνικοποίησης της ύπαρξής μας. Ο καπιταλισμός αφομοίωσε τις όποιες συνελευσιακές και οριζόντιες πτυχές εντός των ολοκληρωτικά κάθετων παραγωγικών μορφών του, προκαλώντας μια γενικευμένη σύγχυση, όπου τα άτομα βιώνουν την επίπλαστη αίσθηση της εξουσίας ή αυτονομίας ή ελευθερίας με το να πιστεύουν πως είναι σημαντικά για την ανάπτυξη του συστήματος, αναγνωρίζοντας έτσι αυτή την κοινωνική-τεχνητή καθεστηκυία τάξη ως κάτι κανονικό, εξ ολοκλήρου φυσικό, σαν να επρόκειτο για την κορύφωση ενός ιστορικού γεγονότος όπου μας έλαχε να ζούμε και ν’ αναπαράγουμε. Η τεχνολογία αντιμετωπίστηκε με ελαφρότητα, σαν να ήταν ένα γεγονός ξεκομμένο από την εκμετάλλευση ενώ στην πραγματικότητα υπήρξε η καλύτερη σύμμαχός της, και το όραμα της αυτοδιεύθυνσης στην οικονομία κατέληξε να μην είναι τίποτα παραπάνω από ένα όραμα για την αυτοδιεύθυνση της εκμετάλλευσής μας.

Κάθε τέτοιο είδος μηχανιστικών, προοδευτικών, κλασικών, ανθρωποκεντρικών κοινωνικών αξιών και οι μεταξύ τους σχέσεις έγιναν αποδεκτές από πολλούς επαναστάτες, αναρχικούς, αντικαπιταλιστές, κομμουνιστές κ.λπ., συντείνοντας στην επιδείνωση της κατάστασης των πραγμάτων. Η επικείμενη επανάσταση θα ήταν πιο εύκολο να εξαπλωθεί και να συγκεκριμενοποιηθεί αν όσοι αγωνίστηκαν πριν από μας δεν κατέφασκαν με τόση ένταση στην ιδέα της τεχνο-βιομηχανικής προόδου.

Δίχως αμφιβολία, εργάτες και εργάτριες αγωνίστηκαν ενάντια στην μπουρζουαζία για να την εξοντώσουν και να δημιουργήσουν ένα νέο κόσμο, λεύτερο από αστούς μα όχι απαλλαγμένο και από προλετάριους/-ες. Οι εργάτες εκείνων των καιρών είχαν ενσωματώσει τις αξίες του συστήματος σε τέτοιο βαθμό, που δεν μπορούσαν να φανταστούν έναν κόσμο στον οποίο δε θα δούλευαν ως εργάτες στη φάμπρικα ή στο εργατικό κέντρο που προηγουμένως τους είχε καταληστέψει τη ζωή… Κι αυτό υπήρξε και θα συνεχίσει να ’ναι ένα βιομηχανικό όραμα κυριαρχίας απέναντι σε οτιδήποτε εν δυνάμει ελεύθερο και φυσικό. Στις μέρες μας αυτές οι αξίες εξακολουθούν ν’ αποτελούν ένα πάρα πολύ σημαντικό εμπόδιο, μιας και πολλοί άνθρωποι με τους οποίους συμβιώνουμε και βρίσκονται στον περίγυρό μας «παλεύουν» ενάντια στο «Κεφάλαιο» με γνώμονα αυτές τις αρχές.

Προφανώς, όποιος κάνει λόγο για οικονομική διαχείριση και παραγωγή παριστάνοντας πως αποκλείει τον καπιταλισμό απ’ τη λογική του… απλά μασάει τα λόγια του. Τελικά τι θέλουμε, ν’ αλυσοδέσουμε εκ νέου τη ζωή μας στη λογική της κατανάλωσης, της ζήτησης και της ροής εμπορευμάτων εντός μιας μαζικοποιημένης κοινωνίας, ή αποζητάμε ν’ ανακτήσουμε τη λευτεριά σε όλες της τις εκφάνσεις;

Έτσι, ακριβώς όπως είναι σημαντικό το να διδαχτούμε από τις σπουδαίες αγωνιστικές κατακτήσεις, που φυσικά συνιστούν μια πολυτιμότατη συμβολή στον πόλεμο, είναι εξίσου θεμελιώδες το να υπερβούμε αυτές τις μορφές αγώνα. Άρα, λογικά, η νέα επανάσταση (ή όπως θέλει κανείς να την ονομάσει) δεν μπορεί ν’ αφορμάται από όρους περί οικειοποίησης των μέσων παραγωγής, οικονομίας και οργάνων εξουσίας εκ μέρους των εκμεταλλευόμενων ή όσων αποκλείστηκαν απ’ το κοινωνικό φαγοπότι, αλλά απεναντίας θα πρέπει να εντοπιστεί στην αποξήλωσή τους. Αντί να εξιδανικεύουμε μια κοινωνική τάξη ως «επαναστατικό υποκείμενο», ας εναντιωθούμε στη συνθήκη τού να υπόκειται κανείς σε μια κοινωνική τάξη, που ’ναι επιβεβλημένη από την καπιταλιστική και κοινωνική δομή. Αντί να οραματιζόμαστε την τεχνολογική-βιομηχανική πρόοδο, ας εναντιωθούμε στην ανάπτυξη κάθε τέτοιου οράματος κι ας τείνουμε προς την καταστροφή του, αφού μονάχα οξύνει την επικυριαρχία πάνω στην άγρια φύση (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων) και εντείνει την εμπορευματοποίησή της. Αντί να παλεύουμε για την αυτοδιαχείριση της εργασίας και της οικονομίας, ας τις υπερβούμε και ας επανοικειοποιηθούμε κάθε στιγμή της ζωής μας προκειμένου να επανασυνδεθούμε άμεσα με τις φυσικές δεξιότητες και δυνατότητές μας.

Να μην αγωνιστούμε όμως μονάχα για πάρτη μας, σαν να ήμασταν όντα αποκομμένα από τη φύση, αλλά απεναντίας να καταλάβουμε ότι η πάλη ενάντια στην καταστροφή της και η μάχη για την απελευθέρωσή της είναι ένας αγώνας για εμάς τους ίδιους. Συνεπώς, καλούμαστε ν’ αποτρέψουμε την καπιταλιστική ανάπτυξη, που τείνει στην αστικοποίηση, στον εγκλεισμό, στην υποδούλωση της φύσης με στόχο να τη μετατρέψει σ’ ένα δήθεν παραγωγικό «φυσικό πόρο» και «παράγοντα της προόδου». Και καλούμαστε να κινητοποιηθούμε άμεσα, γιατί αργά ή γρήγορα οι παραπάνω διαδικασίες μετατρέπονται με τη σειρά τους σε παράγοντα εκμετάλλευσης και κυριαρχίας εις βάρος της λευτεριάς. Πρέπει να σκεφτούμε και να δράσουμε έτσι γιατί το σύστημα της κυριαρχίας έχει την τάση να ανακτά και να αφομοιώνει προς όφελός του τις επιμέρους αντιστάσεις, όπως το έχει κάνει ήδη. Γι’ αυτό η κριτική και αντίσταση κατά του συστήματος πρέπει να είναι καθημερινή, ώστε η καταστροφή του να αποβεί ολοκληρωτική.

Το δίχως άλλο πιστεύω ότι όσοι επιλέξουν να βρεθούν σε εμπόλεμη κατάσταση με το σύστημα θα συναντήσουν ποικίλες αντιφάσεις και ατομικές-κοινωνικές συγκρούσεις την ώρα πραγμάτωσης της δράσης τους, τις οποίες μονάχα οι ίδιοι θα ξέρουν πώς να υπερκεράσουν, χωρίς όμως αυτό να αποτελεί δικαιολογία προκειμένου ν’ αποφύγουν να κάνουν τη ζωή τους μια προπαγάνδα μέσω των πράξεων.

«Άμεση Εξέγερση»

Από το δεύτερο τεύχος του περιοδικού Cercanx,
έκδοσης αναρχοεξεγερσιακής τάσης στο Μεξικό