Ως ιδεαλιστής κι αναρχικός, δεν μπορώ παρά ν’ αντιταχτώ σθεναρά στη χρήση κάθε λογής ψυχαγωγικής ντρόγκας και φαρμακευτικού σκευάσματος, κάθε μορφής εθιστικών, βλαπτικών περισπασμών. Με λυπεί η χρήση τέτοιων ουσιών εξαιτίας των βλαβερών, αδρανοποιητικών τους επιπτώσεων στο προχώρημα και μεγάλωμα του ατόμου και της κοινότητας. Οι εθισμοί διαμορφώνονται, είτε ως οπιούχα είτε ως τηλεόραση, για να ανακουφίσουν την ταλαιπώρια της επιβαλλόμενης εργασίας, ν’ απαλύνουν το βάρος της καταναγκαστικής εκπαίδευσης, να συνδράμουν τον καθέναν να λησμονήσει την αλλοτρίωση κι απομόνωσή του έστω και για μια στιγμή. Ως εκ τούτου, οι εθισμοί διαμορφώνονται για ν’ αμβλύνουν τον πόνο που προξενεί η συνθήκη της σκλαβιάς – η σκλάβωση στην οικογένεια, η σκλάβωση στην Κοινωνία, η σκλάβωση στην κυβέρνηση, η σκλάβωση στο Κεφάλαιο. Οι εθισμοί, κατά συνέπεια, εντείνονται και πολλαπλασιάζονται σαν καρκινώματα, για να ξορκίσουν τις τρομακτικές αυτοκτονικές βλέψεις που ασυνείδητα γεννιούνται στο χωράφι, στη φάμπρικα, στη σχολική τάξη. Είναι σκληρή απόφαση να την πάρει κανείς: να σκοτώσει πρόθυμα την ψυχή του ή να θυσιάσει το σώμα του.
Οι εθισμοί κάνουν αναμφίβολα ζημιά λόγω των επιπτώσεών τους στην υγεία, αλλά ακόμα περισσότερο στο άτομο και στην κοινότητα. Όταν ένα άτομο μουδιάζει το μυαλό του με φουμάρισμα ή με προβαλλόμενες εικόνες, αφαιρεί απ’ τον εαυτό του την ικανότητα να αυτομορφωθεί κατά τη διάρκεια της αναψυχής του. Όταν μια κοινότητα μουδιάζει το συλλογικό της ποιόν, όποιο κι αν μπορεί να ’ναι αυτό, μετέχοντας συλλογικά σ’ έναν περισπασμό, τότε αφαιρεί απ’ το ίδιο της το είναι την ικανότητα να διαδοθούν ιδέες, να στηριχτεί μια αμοιβαία εκπαίδευση και ν’ ανοίξουν δρόμοι για τους νέους. Όταν ένα άτομο ή μια κοινότητα παρεμποδίζουν τις ίδιες τους τις λειτουργίες, τότε αποτρέπουν τον εαυτό τους απ’ την καταστροφή ή τη δημιουργία, και έτσι δίνουν πάτημα για την εδραίωση της κρατικής εξουσίας και τον αυξανόμενο εθισμό και μειωμένο αυτοκαθορισμό των μαζών. Οι εθισμοί ορθώνουν άμεσους φραγμούς στην επανάσταση, αφού εμποδίζουν ένα άτομο απ’ την προσπάθεια καλυτέρευσης του εαυτού του, κι ως εκ τούτου εμποδίζουν μια κοινότητα ατόμων να πάει παραπέρα. Κι αυτό αναχαιτίζει επίσης την ελεύθερη οικοδόμηση κοινοτήτων, πράγμα που με τη σειρά του επιτρέπει τη διαιώνιση της μόνιμης Κοινωνίας και της εντεινόμενης στασιμότητάς της. Αυτό το γεγονός από μόνο του αποτελεί τη βάση της εξουσίας του κράτους και της επιρροής του Κεφαλαίου μεταξύ ατόμων και κοινοτήτων, κι αυτός είναι ο λόγος που οι αναρχικοί δεν μπορούν παρά να εναντιώνονται σ’ όλες τις μορφές εξάρτησης, γιατί ο εθισμός από μόνος του είναι ένα θεσμικό όργανο το οποίο διευκολύνει τη συνέχιση της εξουσίας.
Το κράτος κάνει χρήση θεσμών όπως η αστυνομία, ο στρατός, η εκπαίδευση, ο γάμος, η οικογένεια κ.λπ. ως μέσων καταπίεσης και διατήρησης της Αρχής του, κι αυτή η χρήση εξαρτιόταν πάντοτε απ’ τον εθισμό. Οι ίδιοι οι θεσμοί έχουν σχεδιαστεί ώστε να διαιωνίζουν την επαφίεση στο κράτος, το οποίο είναι εξίσου μια μορφή εξάρτησης, και τα στελέχη τους προέρχονται από διάφορα εθισμένα δημογραφικά στοιχεία. Ο εθισμός στο χρήμα εκτρέφει καπιταλιστές και επιτάσσει τράπεζες. Ο εθισμός στο σεξ εκτρέφει πόρνες και επιτάσσει μπουρδέλα. Ο εθισμός στην κακοποίηση και στη βία εκτρέφει μπάτσους και στρατιώτες κι επιτάσσει πόλεμο, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ο εθισμός στη διαιτησία, στην επιτήρηση και στην τιμωρία εκτρέφει δικαστές, γραφειοκράτες και νομοθέτες και επιτάσσει δικαστήρια, φυλακές και κυβερνητικά σώματα. Κι ο εξαναγκαστικός εθισμός τού να τίθεται κανείς υπό έλεγχο εκτρέφει άβουλα, απαθή άτομα και τα υποχρεώνει να τρέχουνε σαν αρουραίοι για να κάνουνε κονόμα, εξωθώντας τα σε θεσμούς εθισμού και τελικώς στους καταμερισμένους τάφους τους. Ο κύκλος του εθισμού και της εξάρτησης πρέπει να σπάσει προκειμένου ν’ απαλλαγούμε από καταπιεστικούς θεσμούς, το Κεφάλαιο, το κράτος και την Κοινωνία. Ο εθισμός στην άνεση, στην ευκολία και στη βολή οδηγεί φυσικά στη μονιμότητα της Κοινωνίας, η οποία υπαγορεύει την άνοδο του Κεφαλαίου και τη διακυβέρνηση ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Η μόνιμη Κοινωνία και η εγκαθίδρυση του Κεφαλαίου και του κράτους, με τη σειρά τους, επιτρέπουν την καταπίεση της πλειοψηφίας από μια μειοψηφία. Τελικά, η καταπίεση και η επακόλουθη στέρηση επιφέρουν εθισμό, που με τη σειρά του διαιωνίζει την Κοινωνία και όλες τις μορφές της εξουσίας, κι ακόμη, απαιτεί τη συντήρησή τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, όσο περισσότερο ένα άτομο εξαρτάται από μια ουσία, είτε πρόκειται για μαριχουάνα, ένα κινητό τηλέφωνο ή την αστυνομία, τόσο λιγότερο ικανό είναι να γίνει αυτάρκες και ανεξάρτητο απ’ το κράτος και την εξουσία, επειδή λογαριάζει στη συνεχή διαθεσιμότητα της συγκεκριμένης του ουσίας. Τούτο ενδυναμώνει τις κυβερνήσεις, διότι ένας εξαρτημένος δεν πρόκειται να τα σπάσει τόσο εύκολα με τον προμηθευτή του, και ενισχύει τον καπιταλισμό μιας κι ένας εξαρτημένος θα πληρώσει οποιοδήποτε τίμημα για τον εθισμό του. Το κράτος εξαρτάται απ’ τον εθισμό, επειδή αυτός καθιστά τις μάζες εξαρτώμενες απ’ το κράτος. Αρχικά αυτό γινόταν με ό,τι θα μπορούσε να ονομαστεί «φυσικές εξαρτήσεις», όπως τα τρόφιμα, το νερό, μια ανάπαυλα, οτιδήποτε ένα άτομο επιθυμεί που δε συνιστά τόσο πολύ εθισμό, όσο αυτονόητη επιθυμία. Όμως τώρα, στη μεταμοντέρνα εποχή, πράγματα όπως ταχύτητα, τεχνολογία, προστασία, ακόμα και καλά συναισθήματα –πράγματα που κανονικά δε θεωρούνται αναλώσιμα– έχουν εμπορευματοποιηθεί και μετουσιωθεί σε κάτι που μπορεί να προκαλεί την εξάρτηση ενός προσώπου.
Δεν είναι φρέσκια κι ούτε έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια της κοινωνικής πάλης η μέθοδος του κράτους ως προς το χειρισμό ουσιών, είτε χειροπιαστών όπως η κοκαΐνη είτε πιο αφηρημένων όπως η διάσπαση του ενδιαφέροντος απ’ την πραγματικότητα που παρέχει ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Απεναντίας, οι εθισμοί είναι που έχουνε αλλάξει ανάλογα με τα γούστα των παραζαλισμένων μαζών. Ορισμένες ουσίες έχουν παραμείνει ως πάγιο εργαλείο περισπασμού και καταπίεσης –σεξ, αλκοόλ, πλουτισμός, τα ιδανικά της άνεσης, πολυτέλειας κι αναψυχής (όλα τους ψευδή)– ενώ πλάι σ’ αυτές έχουνε γεννηθεί καινούργιες εξαρτήσεις. Η τεχνολογία, ιδίως η τηλεόραση και το διαδίκτυο, έχουν αντικαταστήσει τα θεάματα της δημόσιας τιμωρίας, των μονομαχιών και άλλων παρόμοιων, βαρβαρικών ή απλά χυδαίων, αποσπάσεων της προσοχής απ’ την πραγματικότητα, όπου μπορεί κανείς να παρακολουθήσει, να διαβάσει, να γράψει και να κινηματογραφήσει οτιδήποτε τον κάνει να κλαίει από χαρά, να σκιάζεται από τρόμο ή να υγραίνεται από λαγνεία και διαστροφή.
Δεν αρκεί να υποτεθεί πως η ανθρωπότητα είναι απλά ένα είδος εξαρτημένων, ή ότι λόγω της διάνοιάς μας είμαστε καταδικασμένοι ν’ αναζητάμε μιαν απόδραση απ’ την πραγματική ζωή. «Άγριες» φυλές υπήρξαν πέρα από δάση και πεδία ψυχεδελικών, και εντός περιστάσεων που μπορούσαν να οδηγήσουν σε ακολασίες και διαστροφές, ωστόσο ποτέ δεν επιθυμήσανε, ποτέ δεν μπήκανε στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουνε τέτοιες ουσίες πέρα απ’ τα προφανή τους οφέλη, ούτε και να δημιουργήσουνε θεσμούς εκμετάλλευσης. Αυτό πρέπει να οφείλεται στην έλλειψη καταπίεσης, στην έλλειψη ανισότητας και στέρησης, στην έλλειψη ανταγωνισμού μεταξύ τέτοιων πληθυσμών. Επομένως, είναι η πανταχού παρουσία της εν λόγω δυσχέρειας, ανομοιότητας και θηριωδίας στη νεωτερικότητα που έχει προξενήσει την Κοινωνία των εξαρτημένων όπως υφίσταται σήμερα. Πουθενά στη γη δεν μπορεί κανείς να βρει ένα άτομο που να μην είναι εθισμένο σε καφεΐνη, παυσίπονα ή ψυχαγωγικά ναρκωτικά κάποιου είδους, μήτε μια κοινότητα που να μην είναι εθισμένη σε τεχνολογία, ηλεκτρική ενέργεια και μηχανικό εξοπλισμό, τουλάχιστον εν μέρει, αν όχι συνολικά.
Ολάκερος ο κόσμος φέρει το στίγμα των εξαρτήσεων και των ουσιών που απαιτούνται για να διατηρηθεί το Κεφάλαιο και το κράτος, αλλά αυτές δεν είναι πουθενά αλλού τόσο διαδεδομένες όσο στη Δύση. Ο εθισμός των μαζών στις ιδέες της καλοπέρασης, του πλούτου και της αναψυχής έχουν εκδηλωθεί μέσω της ασυνείδητης διαπίστωσης ότι αυτές είναι αδιαμφισβήτητα ανέφικτες για την πλειονότητα με φυσικούς εθισμούς στα ναρκωτικά, τα οποία μας κάνουν χαλαρωμένους και απαθείς, με την τεχνολογία, που μας κρατάει αδιάφορους και οκνηρούς, τους θεσμούς που μας κρατάνε υποταγμένους. Μήτε και οι πλούσιες τάξεις είναι απαλλαγμένες από εθισμούς. Πράγματι, μπορούν να πιστωθούν την προώθηση όχι μόνο της κατάχρησης ουσιών περισπασμού, αλλά και των θεσμών που τις διαιωνίζουν. Συνεπώς, δεν αποτελεί έκπληξη τ’ ότι η Δύση είναι το κέντρο της εθισμένης Κοινωνίας, μιας και για τον υπόλοιπο κόσμο είναι ό,τι οι ευκατάστατοι για τους φτωχούς εδώ ως προς τα πλούτη. Η Δύση είναι η τιτλούχος μεριά της στερούμενης ακίνητης περιουσίας, εθισμένης γης. Καταναλώνουμε ντρόγκες και την έννοια της άνεσης με την ταχύτητα που οι πλούσιοι καταβροχθίζουν τις πραγματικότητες τέτοιων ιδανικών, γιατί διευκολύναμε εμείς την ανέχεια των παγκοσμίως στερημένων με τη διαιώνιση και τον εθισμό μας στην εξαχρείωση.
Έτσι, φυσικά, εναπόκειται στους αναρχικούς –τους απελπισμένους αποστάτες και αντάρτες– να συντρίψουν τον κύκλο της εξάρτησης, να κάψουν όλους αυτούς τους περισπασμούς κι εθισμούς, προκειμένου να καταργήσουν το Κεφάλαιο και το κράτος. Ακατάπαυστα θα υπάρχει η Αρχή, όσο η ανθρωπότητα υπάγεται στην εξουσία των εξωτερικών ουσιών, όσο η ανθρωπότητα ακόμα προσπαθεί να αποδράσει απ’ την πραγματικότητα αντί να συγκρουστεί με την καταπίεση με όλες της τις δυνάμεις και την αποφασιστικότητα. Εναπόκειται στις ελεύθερες γυναίκες και στους ελεύθερους άνδρες, στους ανθρώπους που δεν αναγνωρίζουν καμιά εξουσία και δεν τρέφουνε κανένα σεβασμό απέναντι σε ανωτέρους παντός είδους, να εγκαταλείψουν τη σύγχρονη Κοινωνία του εθισμού και να σχηματίσουν νέες κοινότητες αυτοδυναμίας, αμοιβαίας βοήθειας, αλληλεγγύης και οικουμενικού σεβασμού. Οι αναρχικοί θα πρέπει να διαιωνίζουν τη διαχρονική επανάσταση, που είναι η διαρκής μάχη ενάντια σε κάθε καταπίεση. Οι αναρχικοί δε θα πρέπει μονάχα να υποστηρίζουν και να διαδίδουν το ιδεώδες της αναρχίας, οφείλουν να το πραγματώνουν κιόλας και να το βιώνουν, ώστε να μην καταντήσει εντέλει η έννοια ενός ελευθεριακού σοσιαλιστικού κόσμου άλλος ένας περισπασμός. Οι αναρχικοί πρέπει να επιδιώκουν την καταστροφή της Κοινωνίας και την εδραίωση της διαρκούς επανάστασης, προκειμένου να μη γίνει η αναρχία άλλη μία καπνιστή ουσία εθισμού.
Πράγματι, το ιδεώδες της αναρχίας –που είναι η ύπαρξη ενός ελεύθερα οργανωμένου, ειρηνικού και δίκαιου κόσμου– έχει πάντοτε χρησιμοποιηθεί απ’ το κράτος για να αποσπά την προσοχή των μαζών από τη δυστοπία στην οποία βρίσκονται περιορισμένες. Τι είναι η δημοκρατία αν όχι η επίσημη, υπεσχημένη εξουσία του λαού; Τι είναι το μισθωτό σύστημα αν όχι ένα αυξητικό βήμα από τη δουλεία προς την πλήρη χειραφέτηση; Τι είναι ο ρεπουμπλικανισμός αν όχι η μείωση της ανομοιότητας μεταξύ του περιττού και του στερημένου; Για το λόγο αυτόν, οι αναρχικοί θα πρέπει να αποφεύγουν την εξιδανίκευση αντί της πραγμάτωσης της αναρχίας: να ανακτήσουν την ιδέα, και την πραγματικότητα, της ελευθέρωσης από τις εκμεταλλεύτριες τάξεις, και να μην επιτρέψουν να μετατραπεί σ’ ένα μέσο περισπασμού και άρα στασιμότητας.
Οι αναρχικοί είχανε πάντοτε ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο μπροστά τους. Είναι πολύ ευκολότερο να χειραγωγήσει κανείς τις μάζες, μαζί και τον εαυτό του, με περισπασμούς, υποσχέσεις και ουσίες από το ν’ αποκηρύξει τον εθισμό σε όλες του τις άθλιες, παραλυτικές μορφές. Είναι πολύ απλούστερο να κάνει κανείς τη ζωή του πιο άνετη εις βάρος άλλων, ή να σκύψει το κεφάλι ενώπιον της θεότητας της εξουσίας και ισχύος, από το ν’ αποτινάξει όλες τις ανέσεις και τα προνόμια προκειμένου να εξυψώσει τους συγχρόνους του σε βάρος του εαυτού του. Παρά τις δυσκολίες, αυτό είναι εν πολλοίς το αναρχικό άτομο. Πρέπει να χλευάζουμε όλα τα μέσα της καταπίεσης, τ’ αυτοπροκαλούμενα ή όσα προήλθαν από εξαναγκασμούς. Οφείλουμε να εμπνεύσουμε στις εθισμένες μάζες την κοινωνική εξέγερση μέσα από την προσωπική μας αποτροπή όλων των περισπασμών. Ένα άτομο δεν είναι πραγματικά ελεύθερο ωσότου ελευθερωθεί από κάθε μορφή καταπίεσης, εσωτερική και εξωτερική. Είναι στο χέρι των αναρχικών να επιδράσουν θετικά στις μάζες, την ίδια ώρα που οι ελίτ συνεχίζουν να τις επηρεάζουν αρνητικά, προκειμένου να τους εμφυσήσουν μιαν εκτίμηση της πραγματικότητας και όλων όσων συνεπάγεται, αντί της επιθυμίας να την αποφύγουν. Αυτός ο κύκλος –του εθισμού που αναπαράγει εξάρτηση και στη συνέχεια διαιωνίζει την επαφίεση στο κράτος– μπορεί να σπάσει μόνο μέσα από την εκδήλωση της αναρχίας ως πραγματικότητας, όχι ως μακρινής ουτοπίας που αναμένεται με προσμονή και υπακοή σαν να είναι κάνας παράδεισος, ή υπαλληλική σύνταξη, ή άλλου τύπου αποζημίωση ύστερα από μια ζωή υποταγής και δουλείας.
Ως εκ τούτου, η αναρχία είναι η αντίθεση του εθισμού. Είναι αναμόρφωση απαλλαγμένη από επαγγελματίες και φυλακές. Είναι ελευθερία όχι μόνο από το Κεφάλαιο, το κράτος, την Κοινωνία και τα θεσμικά τους όργανα, αλλά και απ’ όλους τους περιορισμούς και τις χαλιναγωγήσεις. Είναι απεριόριστη ελευθέρωση που δεν μπορεί κανείς να την υποσχεθεί, να την εγγυηθεί ή να την προσμένει, αλλά οφείλει αντίθετα να την επιδιώκει, να την οραματίζεται και να την πραγματώνει με συνεχή αγώνα, αέναη επανάσταση, και την κατάργηση όλων των διασπαστικών, εθιστικών μορφών καταπίεσης και εξουσίας. Η αναρχία είναι η άρνηση του περισπασμού και η επιβεβαίωση της αυτοδιάθεσης και αυτοδυναμίας. Είναι η ανεπιφύλακτη απόδραση στην πραγματικότητα από τους σουρεαλιστικούς βίους εξαθλίωσης και κατήφειας τους οποίους διάγουμε. Η αναρχία είναι ατομική ενδυνάμωση και κοινοτική έλξη. Είναι η εχθρός της Κοινωνίας, επειδή η Κοινωνία αποτελεί τη δεσποτική νέμεση της ατομικότητας. Οι αναρχικοί είναι τ’ αρπακτικά που επιτίθενται εξίσου στα πρόβατα όπως και στο βοσκό, προκειμένου να έρθουνε σε ρήξη με ό,τι τους διαιρεί…
Φωτιά στον εθισμό και στην Κοινωνία, για την άρνηση κάθε εξουσίας!
Δύναμη στο άτομο, για την αναρχία!
–Louis Redd, απλά ένας αναρχικός
(επικράτεια του Μισσισάουγκα, Καναδάς, 2 Φλεβάρη 2013)