Ανακοίνωση προς τους επιβάτες

Αυτό είμαστε όλοι. Προσπερνάμε αυτή την ύπαρξη στη γη γνωρίζοντας πως είμαστε περαστικοί. Κιόλας, επειδή δεν κρατάμε τη λαβή του τιμονιού που μανουβράρει τη διαδρομή της ζωής μας, δεν ελέγχουμε μήτε την ταχύτητα μήτε τη διάρκεια ή τον προορισμό. Βιώνουμε αυτή την εμπειρία, τη μόνη που ’χουμε στη διάθεσή μας, αρκούμενοι κυρίως στο να κοιτάμε έξω απ’ το παράθυρο. Ακριβώς, ως επιβάτες. Γνωρίζοντας καλά πως τίποτα δεν κρατάει για πάντα, ότι αργά ή γρήγορα φτάνει κανείς στον τερματικό σταθμό και κατεβαίνει.

Μας μάθανε πως η ευτυχία είναι στιγμιαία κατάσταση. Αργά ή γρήγορα, οι ανθρώπινες σχέσεις επιδεινώνονται, το πρωινό ξύπνημα μας καλεί πίσω στην καθημερινή πρέσα, κι οι ματαιώσεις αφήνουν τις δικές τους επώδυνες πληγές. Κι η ευτυχία την κάνει με ελαφρά.

Μας μάθανε πως ο έρωτας είναι εφήμερη απόλαυση. Αργά ή γρήγορα, η καρδιά σταματά να χτυπά σαν παλαβή, διαλύεται η μαγεία στα βλέμματα, κι η επιθυμία σιγοσβήνει. Και τέρμα ο έρωτας.

Μας μάθανε πως η εμπιστοσύνη είναι ανακλητή επιλογή. Αργά ή γρήγορα, δεν τηρούνται οι υποσχέσεις, τα προγράμματα δε γίνονται σεβαστά, και βγαίνουν στην επιφάνεια τα ψεύδη. Κι η εμπιστοσύνη φεύγει.

Μας μάθανε πως η ειρήνη είναι αβέβαιη αξία. Αργά ή γρήγορα, ένας διαδηλωτής θα πυροβοληθεί στην πιάτσα, ένας χρήστης συγκοινωνιών θ’ ανατιναχτεί σ’ ένα βαγόνι, κι ένας άμαχος θα βομβαρδιστεί στο ίδιο του το σπίτι. Και πάει πια η ειρήνη.

Μας μάθανε πως η δουλειά είναι απασχόληση εποχική. Αργά ή γρήγορα, η τεχνολογία θ’ αναβαθμιστεί, ο κλάδος της παραγωγής θα κορεστεί, η αγορά θα μπει σε κρίση. Και πάπαλα η δουλειά.

Μάθαμε ότι ολάκερη η ζωή μας είναι μεταβατική κι επισφαλής. Δεν μπορούμε να διαλέγουμε εμείς τι εικόνες θα περνάνε καταιγιστικά μπροστά απ’ το παράθυρο ή ποιος θα κάθεται στο πλάι. Ό,τι είναι να συμβεί θα συμβεί· είναι άχρηστη η όποια διαμαρτυρία, κι άλλωστε απαγορεύεται να μιλάμε στον οδηγό. Αυτός είν’ ο λόγος που ό,τι κι αν συμβαίνει δε φαίνεται να μας αγγίζει. Εάν οι επιβάτες ενός μέσου μαζικής μεταφοράς γίνονται μάρτυρες μιας επίθεσης βουβοί κι ασάλευτοι, οι επιβάτες της ζωής γίνονται μάρτυρες κάθε είδους κακομεταχείρισης άφωνοι και αδρανείς. Αντί να μας εμπνέει να πραγματώσουμε τις επιθυμίες μας στο εδώ και τώρα, με μια βιασύνη πριν να είναι πολύ αργά, η παροδικότητα της ζωής μάς έχει κάνει τυφλούς, αναίσθητους, παραιτημένους.

Έτσι, δε χρειάστηκε καν να εκπλαγούμε σαν μάθαμε πως η ελευθερία είναι μια προσωρινή συνθήκη. Κι η ελευθερία ακόμη, βεβαίως. Αυτό που κάποτε ήταν ο κύριος λόγος για να ζήσει κανείς, να πολεμήσει και να πεθάνει, έχει πάρει πλέον την κοψιά ενός προνομίου που λογίζεται απαραίτητο για τους λίγους, μα περιττό για τους περισσότερους. Αργά ή γρήγορα, μπορεί να συμβεί στον καθέναν να μιλήσει, ν’ αγαπήσει, να διαμαρτυρηθεί, να ζήσει χωρίς να ζητήσει άδεια απ’ τους αρμοδίους. Κι η ελευθερία παύει εκεί. Τουλάχιστον για όσους έχουν κουραστεί να παριστάνουν το θεατή που προσπερνάει, και θέλουν να κατέβουν με κάθε κόστος απ’ την κοινωνική μηχανή που ’χει πάρει μια πορεία που δεν τους αφορά καθόλου. Με λίγα λόγια, για όσους επιμένουν να σκέφτονται πως η λευτεριά εξακολουθεί να ’ναι ο κύριος λόγος για να ζήσουν και να πολεμήσουν.

Σ’ όλους τους άλλους ευχόμαστε καλή διαδρομή. Και μην ξεχνάτε να επικυρώνετε το εισιτήριο.

[8.5.2011]