Κυβέρνηση απ’ την πλειοψηφία
Κατά τη διάρκεια των αιώνων που πέρασαν γοργά αφότου ο άνθρωπος έσυρε έξω απ’ τη σπηλιά του έναν ανίδεο αγροίκο, υπήρξε κάποια μορφή οργανωμένης κυβέρνησης υπό την οποία κάποιοι υπέστησαν καταπίεση. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των αγνώστων εποχών, δεν έπεφτε και πολύς λόγος στο λαό ως προς τις υποθέσεις των εθνών. Για μεγάλο χρονικό διάστημα η πηγή της εξουσίας δεν εδραζόταν καν σε τούτο τον κόσμο. Ο βασιλιάς καθόταν στο θρόνο του σύμφωνα με το θέλημα του θεού, κι ως εκ τούτου, δεν ήταν υπόλογος στο λαό για τις πράξεις του. Διέταζε, κι οι άνθρωποι υπάκουαν. Ήτανε άρχοντας του σώματός τους, και ο συνεργάτης του, ο ιερέας, ήταν κύριος των ψυχών τους. Η κυβέρνηση της γης ήταν ένα διπλότυπο της «βασιλείας των ουρανών». Ο θεός ήταν ο υπέρτατος δεσπότης αψηλά, ο βασιλιάς ήταν ο πιστός μιμητής του χαμηλά. Ανάμεσα στον επουράνιο και στο γήινο βασιλιά, οι θνητοί φαντάζανε πάρα πολύ σαν τον τύπο που πιάστηκε μεταξύ του διαβόλου και της γλαυκής θάλασσας (το πράγμα, δηλαδή, ήτανε μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα). Μ’ άλλα λόγια, αν επαναστατούσαν εναντίον του ενός, βρίσκονταν αντιμέτωποι με τους μεσίτες του άλλου, και το επιχείρημα και στις δυο περιπτώσεις ήτανε το ίδιο: βία.
Όμως, στην πορεία της ανθρώπινης προόδου, ο λαός διαφωτίστηκε κάμποσο, και η θεοσύνη των βασιλιάδων ως βάση της κυβέρνησης έπρεπε να πάει καλιά της. Παρ’ όλα αυτά, η ίδια η κυβέρνηση παρέμεινε, και οι άνθρωποι τέθηκαν υπό το ζυγό της. Ωστόσο, η κυβέρνηση –το τέρας όλων των εποχών–, που έχει διαπράξει κάθε έγκλημα που μπορεί να βάλει ο νους, έχει υποχρεωθεί ν’ αλλάξει φορεσιά, να φορέσει καινούργια μάσκα, προκειμένου να κρατήσει τους ανθρώπους σε υποταγή· αλλιώς, θα την είχανε ξεφορτωθεί εδώ και πολύ καιρό. Ενώ όμως η κυβέρνηση άλλαξε την περιβολή της –τη μορφή της– δεν άλλαξε επί της αρχής ούτε στιγμή· γιατί, σαν το χριστιανικό θεό, η κυβέρνηση είναι επί της αρχής η ίδια χθες, αύριο και για πάντα.
Υπάρχουν δυο θεωρίες όλες κι όλες στις οποίες η κυβέρνηση μπορεί να στηρίζεται. Το ένα είναι το θεϊκό δίκιο των βασιλιάδων, το άλλο είναι το φυσικό δίκιο του κανόνα της πλειοψηφίας. Τουλάχιστον σ’ αυτήν τη χώρα, κανείς δεν πρόκειται να διατηρήσει το θείο δικαίωμα της βασιλοσύνης. Έτσι, έχουμε μονάχα να παρατηρούμε την πλάνη του κανόνα της πλειοψηφίας.
Αποδεχόμενοι ότι η βούληση της πλειοψηφίας, κατά μυστηριώδη τρόπο, επικρατεί (πράγμα που δεν ευσταθεί), τίθεται το ερώτημα: με ποιο δικαίωμα κυβερνά; Όταν δυο άνθρωποι συναντούν έναν άνθρωπο στη λεωφόρο διαθέτουν αυτοί, λόγω του υπερέχοντα αριθμού τους, το δικαίωμα να ξεπαστρέψουν τη ζωή του ή την περιουσία του; Αν ο A δεν έχει το δικαίωμα να ελέγχει τον B όταν ενεργεί ως μεμονωμένο άτομο, μήπως αποκτά αυτό το δικαίωμα εφόσον συνδυαστεί με τον Γ; Αφήστε αυτούς που υποστηρίζουν την κυβέρνηση ν’ απαντήσουν σε τούτο το ερώτημα αμερόληπτα. Αφήστε τους να παραδεχτούν μετά πάσης ειλικρίνειας ότι δέκα άνδρες μαζί κατέχουν δικαιώματα που δεν ανήκουν σε κανέναν από δαύτους ως άτομα. Αυτή είναι η λογική του κανόνα της πλειοψηφίας. Αφήστε τους να αρνηθούν αυτό ακριβώς το θεώρημα, και ολάκερη η υπόθεσή τους θα διαλυθεί σαν «τον έωλο ιστό που βαστούσε τ’ όνειρο ενός σχολιαρόπαιδου».
Ανεχτήκαμε αρκετό εξαναγκασμό. Για αιώνες ο άνθρωπος έχει κυβερνήσει με σπαθί και ξιφολόγχη, με κάγκελα και αλυσίδες. Για πολλές εκατονταετίες το βαρύ χέρι της εξουσίας έχει συνθλίψει τις ελευθερίες των ανθρώπων, έχει ποτίσει το χώμα με ανθρώπινο αίμα, έχει ρίξει τη ζοφερή σκιά της καταπίεσης πάνω στη γη, και τώρα δεν είμαστε αρκετά πολιτισμένοι για ν’ απαλλαγούμε από δαύτη μια και καλή; Τι ευλογίες παρέχει η κυβέρνηση;
Δεν υπήρξε πάντοτε μια μηχανή καταπίεσης στα χέρια των ολίγων; Δεν είναι απ’ την ίδια της τη φύση ανταγωνιστική προς τη λευτεριά; Και μπορούμε να προσδοκάμε απ’ αυτήν πως θα υπεραμυνθεί ενός πράγματος που η ίδια καταστρέφει; Για πολλούς αιώνες η κυβέρνηση είναι κυριαρχική, και η ελευθερία έχει εκδιωχθεί μεταξύ των ανθρώπων. Ας δώσουμε τον έλεγχο στην ελευθερία.
Η ελευθερία δεν επιφέρει σύγχυση, επιφέρει ειρήνη. Κάτω από μια κυβέρνηση τα έθνη είναι διαρκώς οπλισμένα για πόλεμο. Το κράτος ευδοκιμεί με τον πόλεμο και την αιματοχυσία. Το κύριο στήριγμά του είναι το σπαθί. Επιζεί μονάχα με τη βία. Αν του αφαιρεθεί η εξουσία των όπλων του, θα πεθάνει από φυσικό θάνατο.
Η κυβέρνηση ανθρώπου από άνθρωπο είναι επί της ουσίας τυραννική. Δεν είναι τίποτε άλλο από κείνο το κολασμένο δόγμα που έβαψε στο ζοφερό καμβά του παρελθόντος τις πιο βάναυσες σκηνές αρπαγής και φονικού. Ας τη συντρίψουμε.
Πηγή: The Rebel, «μηνιαίο περιοδικό αφιερωμένο στην παρουσίαση του αναρχικού κομμουνισμού», τ. 1, αρ. 4, Βοστόνη, Γενάρης 1896 —βλ. α, β
Ενόραση αναρχίας
“Αναρχία: Μια κοινωνική θεωρία η οποία αφορά τη σύζευξη της τάξης με την απουσία οποιασδήποτε άμεσης κυβέρνησης ανθρώπου από άνθρωπο ως το πολιτικό ιδεώδες· απόλυτη ατομική ελευθερία.” – λήμμα στο λεξικό Century Dictionary
Κάθε άνθρωπος, λένε, έχει μια θρησκεία· η δική μου η θρησκεία είναι ο Αναρχισμός. Αναλογιζόμενος το μέλλον, το βλέπω ν’ ακτινοβολεί απ’ το φως του ήλιου της συνολικής λευτεριάς. Συλλαμβάνω μιαν ενόραση των ημερών που είναι να ’ρθουν – σηκώνεται η αυλαία σε μια μεγαλοπρεπή σκηνή· βλέπω ένα ένδοξο πανόραμα μπροστά μου. Ο σιχαμένος εφιάλτης της κυβέρνησης –της υποταγής ανθρώπου σε άνθρωπο– έχει χαθεί, και ακούω τον ευτυχισμένο ήχο από πολλές φωνές ανδρών και γυναικών που τραγουδάνε την ελευθερία· και ανάκατο μ’ αυτές το γέλιο των παιδιών. Οραματίζομαι έναν έξοχο πολιτισμό ν’ ανατέλλει στον κόσμο – ένα νέο ουρανό πάνω από μια νέα γη, όπου καθένας άνδρας και καθεμιά γυναίκα θα είναι με τη δική τους ατομικότητα αυτοκέφαλοι μιας αυτοκρατορίας· όπου η εξουσία δε θα έχει καμία θέση, και τα εθνικά σύνορα θα έχουνε σβηστεί απ’ το χάρτη και οι σημαίες όλων των εθνών θα έχουνε συγχωνευτεί στο κόκκινο έμβλημα της οικουμενικής αδελφοσύνης. Βλέπω το σκοτεινό φάντασμα του πολέμου να ξεθωριάζει για πάντα από το σκηνικό και, πιο πάνω, την ειρήνη με ανοιγμένα τα λευκά φτερά της. Οραματίζομαι πως οι φυλακές μετατρέπονται σε εργαστήρια, τα δικαστικά μέγαρα σε χώρους μάθησης, κι εκεί όπου άλλοτε έπεφτε η φρικαλέα σκιά της αγχόνης βλέπω λουλούδια ανθισμένα. Η ολέθρια έκρηξη του πολέμου δεν αντηχεί άλλο πια, κι εκεί όπου κάποτε η γη σείστηκε απ’ το στρατιωτικό βηματισμό αντικρίζω τον ειρηνικό τεχνίτη στην ασχολία του.
Τόσο υπέροχο το προσδόκιμο, τόσο σπουδαίο το ιδανικό, τόσο ανυπέρβλητο τ’ όνειρο της Αναρχίας.
Πηγή: The Firebrand, εβδομαδιαία εφημερίδα «για το κάψιμο κάθε αραχνιάς της άγνοιας και δεισιδαιμονίας», τ. 1, αρ. 36, Πόρτλαντ, Όρεγκον, 13 Οκτώβρη 1895 —βλ. α, β